tag:blogger.com,1999:blog-11397079734575384542024-02-20T20:11:42.454+02:00ο-μικρονγια τη συγχρονια και τη διαχρονια της γλωσσαςΣωτήρης Γκαρμπούνηςhttp://www.blogger.com/profile/11682309245237835518noreply@blogger.comBlogger114125tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-42094576981665763702016-06-22T00:18:00.004+03:002016-06-22T00:33:04.388+03:00Πρόταση για την προσέγγιση των αρχαίων ελληνικών στο Γυμνάσιο (κείμενο 59 φιλολόγων)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm; text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: small;"><span style="background: transparent none repeat scroll 0% 0%;">(κείμενο
59 φ</span>ιλολόγων στη δευτεροβάθμια
εκπαίδευση)</span></span></div>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: small;">
</span></span>
<br />
<div style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm; text-align: right;">
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><i>8
Ιουνίου 2016, <a href="https://www.alfavita.gr/arthron/protasi-gia-tin-proseggisi-ton-arhaion-ellinikon-sto-gymnasio" target="_blank">δημοσίευση στο αλφαβήτα</a></i></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<style type="text/css">p { margin-bottom: 0.25cm; direction: ltr; font-variant: normal; color: rgb(0, 0, 0); line-height: 120%; text-align: left; page-break-inside: auto; text-decoration: none; page-break-after: auto; }p.western { font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 11pt; font-style: normal; font-weight: normal; }p.cjk { font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 11pt; font-style: normal; font-weight: normal; }p.ctl { font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 11pt; }a:link { }</style>
<br />
<div class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/null" name="h.gjdgxs"></a>
<span style="font-size: medium;">Θέλουμε να
ξεκαθαρίσουμε ότι η αναβάθμιση του
σχολείου που θέλουμε σε καμιά περίπτωση
δεν δικαιολογεί και δεν συνεπάγεται τη
μείωση των ωρών για τα φιλολογικά
μαθήματα. Βασική διαπίστωσή μας είναι
η ανάγκη να ενισχυθεί η διδασκαλία της
νεοελληνικής γλώσσας με την αύξηση των
ωρών για τη διδασκαλία τους.</span></div>
<div class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm; text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">Όσον αφορά τα
αρχαία ελληνικά στο Γυμνάσιο, όσοι
σπεύδουν να ασκήσουν κριτική απέναντι
στη θέση να διδάσκονται από μετάφραση
επιμένουν συχνά ότι το πρόβλημα αφορά
στη μέθοδο διδασκαλίας της αρχαίας
γλώσσας. Οι μέθοδοι, όμως, που
χρησιμοποιήθηκαν όλα τα προηγούμενα
χρόνια μας επιστρέφουν μονίμως στην
ίδια συζήτηση και αναπαράγουν το
αδιέξοδο. Επειδή, λοιπόν, νοιαζόμαστε
για τις αξίες και το περιεχόμενο της
αρχαιότητας και δοκιμάζουμε διαρκώς
νέες προσεγγίσεις διδασκαλίας,
καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το
κεντρικό ζήτημα είναι η πρόσληψη της
σημαντικής αξίας που έρχεται από το
παρελθόν και που δεν αμφισβητεί κανείς.
Οι δόκιμες μεταφράσεις είναι η βάση
ώστε να έχουν οι μαθητές την δυνατότητα
πρόσληψης. Δηλαδή, με δεδομένο ότι δεν
είναι η γλώσσα που δημιούργησε τον
πολιτισμό αλλά αυτή που τον εξέφρασε,
θεωρούμε πως το σχολείο οφείλει να
εστιάσει στην αποτελεσματικότερη
πρόσληψη του κλασικού πολιτισμού από
τους νεαρούς μαθητές. </span>
</div>
<div class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm; text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;">Επομένως, σε αυτή
την κατεύθυνση θεωρούμε ότι θα ήταν
κέρδος για τις κλασικές σπουδές να
αξιοποιηθούν από την επόμενη χρονιά οι
ώρες διδασκαλίας για τη γνωριμία των
μαθητών με την ιστορία της αρχαίας
γλώσσας, αντί για τη διδασκαλία από το
πρωτότυπο. Αυτό προτείνουμε να γίνει
μέσα από το βιβλίο του Α.-Φ. Χριστίδη
«Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας»,
έκδοση του ΙΝΣ, που γράφτηκε ειδικά για
μαθητές γυμνασίου. Η προσέγγιση αυτή
θα δώσει στους μαθητές τις πραγματικές
διαστάσεις της γλωσσικής δυναμικής
στην ιστορική πορεία της αρχαίας
ελληνικής, θα ξεκαθαρίσει παρεξηγήσεις
γύρω από ζητήματα γλώσσας και γραφής
και θα αποτελέσει μια γοητευτική εισαγωγή
στο γλωσσικό παρελθόν. Παράλληλα, μπορούν
να διατεθούν επιπλέον ώρες για τη
διδασκαλία της αρχαίας γραμματείας από
μετάφραση με κείμενα ήδη διαθέσιμα αλλά
πρακτικά αδίδακτα (Ηρόδοτος, Τόποι και
άνθρωποι, Φιλοσοφικά κείμενα). Για τη
διδασκαλία της αρχαίας, θα μπορούσε να
χρησιμοποιηθεί προσωρινά, ίσως στη Γ΄
γυμνασίου και στην Α΄ λυκείου, το
δοκιμασμένο βιβλίο του Α. Β. Μουμτζάκη,
ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν σιγά σιγά
και τη γλώσσα μέσα από κείμενα πρωτότυπα,
της κλασικής περιόδου. Η πρόταση αυτή
ενισχύει την παρουσία των αρχαίων στο
σχολείο με πρόθεση όλοι οι μαθητές να
έρθουν σε επαφή με τον κόσμο της
αρχαιότητας αλλά και όσοι μαθητές
θελήσουν να ασχοληθούν πιο συστηματικά
με την αρχαία ελληνική γλώσσα, να έχουν
μια στέρεη βάση για τις μετέπειτα σπουδές
τους.</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<br /></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Φιλόλογοι στη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση:</span><br />
<br /></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;"><span style="background: #fefefe;">Ευαγγελία
Αντωνοπούλου, Αθήνα</span></span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Διονυσία Ασπρογέρακα,
Πάτρα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Γεωργία Βιτσιλάκη,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Θεοδώρα Βοϊβόντα,
Φθιώτιδα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Αντώνης Γαζάκης,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Σωτήρης Γκαρμπούνης,
Δράμα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ιωάννα Δεκατρή,
Αθήνα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Έλσα Ελευθεριάδου,
Δράμα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Σοφία Ελευθεριάδου,
Κατερίνη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Αναστασία Θεοδοσίου,
Αργυρούπολη Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Άννα Κακαδιάρη,
Αθήνα </span>
</div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Θανάσης Κάκκος,
Αργυρούπολη Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Νίκος Κακλαμάνος,
Αργυρούπολη Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Λάμπρος Καλαβρουζιώτης,
Αργυρούπολη Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;"><span style="background: #fefefe;">Γιώργος
Καλαντζής, Αθήνα</span></span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Δημήτρης Καμόπουλος,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;"><span style="background: #fefefe;">Αθανασία
Καπετάνιου, Αθήνα</span></span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;"><span style="background: #fefefe;">Κατερίνα
Καρρά, Αθήνα</span></span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Γιώτα Κεφαλά, Κως</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ελένη Κιοσσέ, Δράμα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Δημητρης Κιτσούλης,
Κατερίνη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ευλαμπία Κουσίδου,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Καλλιόπη Κυριαζή,
Φθιώτιδα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Στάθης Λεουτσάκος,
Αθήνα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Γεωργία Λυμπεροπούλου,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Βικτωρία Μαγδανοζίδου,
Σέρρες</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Αλέξανδρος Μακρίδης,
Καστοριά</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Αναστάσιος Μάτος,
Τύρναβος</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Δημήτρης Μαυρίδης,
Δράμα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Σταυρούλα Μελά,
Γλυφάδα Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Χριστίνα Μελαχροινού,
Αργυρούπολη Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Βάσω Μελικίδου,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Σπυρίδων Μητσέλος,
Θεσπρωτία </span>
</div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Μαρία Μιχάλη,
Αργυρούπολη Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Μουλά Ευαγγελία,
Ρόδος</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ιωάννα Μπαγούρδου,
Λαμία</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Άννα Μπατίλα,
Αργυρούπολη Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Αρετή Μποβολή,
Θεσσαλονίκη </span>
</div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Στέλλα Ναλμπάντη,
Καβάλα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Λουκία Ορφανού,
Ρόδος</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Γεωργία Παντίδου,
Λαμία</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Χριστίνα Παντούση,
Κολωνία</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ειρήνη Παξιμαδάκη,
Κατερίνη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Πολυτίμη Παπαδοπούλου,
Ρέθυμνο</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ελευθερία Παπαμανώλη,
Λαύριο Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Αντωνία Πασχαλίδου,
Δράμα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Μάρθα Πασχαλίδου,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ελένη Πατσιατζή,
Πειραιάς</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ελένη Πετρίδου,
Δράμα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Βίκυ Πολίτου,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ελένη Πούλου,
Αττική</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Κατερίνα Προκοπίου,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ελένη Σακαλή,
Καβάλα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Βασίλης Συμεωνίδης,
Δράμα</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Αλεξάνδρα Τουτουντζή,
Αθήνα </span>
</div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Μαρία Τζαρδή,
Πειραιάς</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Άννα Φλώρου, Σέρρες</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Βασίλης Φροσυνός,
Αργυρούπολη Αττικής</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ιωάννα Χαλεπλή,
Λαμία</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Ιωάννα Χαλισιάνη,
Θεσσαλονίκη</span></div>
<div align="justify" class="western" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.2cm;">
<span style="font-size: x-small;">Παναγιώτης Χαλούλος,
Πάτρα</span></div>
</div>
</div>
<style type="text/css">p { margin-bottom: 0.25cm; direction: ltr; font-variant: normal; color: rgb(0, 0, 0); line-height: 120%; text-align: left; page-break-inside: auto; text-decoration: none; page-break-after: auto; }p.western { font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 11pt; font-style: normal; font-weight: normal; }p.cjk { font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 11pt; font-style: normal; font-weight: normal; }p.ctl { font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 11pt; }a:link { }</style></div>
ομικρονhttp://www.blogger.com/profile/17780169988518824621noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-39460863265264692472016-06-04T18:13:00.001+03:002016-06-04T18:21:38.350+03:00Για την κατάργηση των αρχαίων στο γυμνάσιο (από τον Γιάννη Μιχαηλίδη)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<style type="text/css">p { margin-bottom: 0.25cm; line-height: 120%; }a:link { }</style>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Είμαι υπέρ της κατάργησης της διδασκαλίας των αρχαίων στο γυμνάσιο. Στον συνεχιζόμενο διάλογο θα ήθελα να προσθέσω κάποια στοιχεία τα οποία δεν έχω δει να τα αναφέρει κανείς. Ουσιαστικά, θα προσπαθήσω συνοπτικά να αναφέρω πτυχές της διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος οι οποίες στην Ελλάδα αγνοούνται. Πρώτα, όμως, δεν μπορώ να αντισταθώ σε μία πρόκληση.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Δεν είναι δυνατόν τον εικοστό πρώτο αιώνα να λες ότι τα αρχαία εξασκούν την κριτική σκέψη. Είναι αστείο και δείχνει ότι ο συνομιλητής δεν γνωρίζει καθόλου τη σύγχρονη διεθνή βιβλιογραφία. Το πιο σύντομο που μπορώ να αναφέρω είναι ένα <a href="http://www.qct.edu.au/pdf/Research%20Periodicals/QCTResearchDigest2013-9.pdf">κείμενο</a> που συνοψίζει τους σύγχρονους προβληματισμούς. Έχει και βιβλιογραφία. Αν βρείτε πουθενά τα αρχαία ελληνικά να μου το πείτε. Εγώ, όσο και να έψαξα, δεν το κατάφερα.<br />
<br />
Πηγαίνοντας στη γλώσσα τώρα και μιλώντας απλά, θα αναφέρω ότι στο γλωσσικό μάθημα οι μαθητές πρέπει να κατανοούν τον γραπτό και τον προφορικό λόγο σε ικανοποιητικό βαθμό, αλλά και να εκφράζονται ικανοποιητικά γραπτώς και προφορικώς. Θα ξεκινήσω με την κατανόηση των γραπτών κειμένων. Κατ' αρχάς, η αναγνωστική κατανόηση επηρεάζεται από τις γνώσεις που έχει ο αναγνώστης για τη δομή του κειμένου. Δηλαδή, πώς είναι δυνατόν να σχεδιάσεις ένα κείμενο, πόσες πρέπει να είναι οι παράγραϕοι και ποιο το περιεχόμενό τους. Αλλιώς οργανώνεις τις λέξεις όταν προσπαθείς να πείσεις τον αναγνώστη ποιο κόμμα να ψηϕίσει στις επερχόμενες εκλογές κι αλλιώς όταν αφηγείσαι πώς πέρασες στις διακοπές σου. Αν ο αναγνώστης μαντέψει —από τον τίτλο, τις εικόνες, τον πρόλογο— τη δομή, θα κατανοήσει καλύτερα το κείμενο. Φυσικά, οι πιθανές δομές είναι πάρα πολλές, μιας και έχουμε πάρα πολλά διαϕορετικά κείμενα: βιογραϕίες, περιλήψεις, αγγελίες, οδηγίες, συνταγές, δοκίμια, επιστημονικά άρθρα, δημοσιογραϕικά άρθρα, συνεντεύξεις κ.τ.λ. Κι όλα αυτά οφείλουμε να τα διδάξουμε στο σχολείο. Αλλιώς πώς θα τα μάθει ο μαθητής; Αυτονόητο είναι ότι αυτές τις δομές θα τις διδάξεις πιο εύκολα αν τα παιδιά αναλύσουν κείμενα στα νέα ελληνικά παρά στα αρχαία. Εξάλλου, στα αρχαία ελληνικά δε θα βρεις επιστημονικά ή δημοσιογραφικά κείμενα. Κάποια πράγματα γράφονται αναλυτικότερα <a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/discourse/2_1_4/index.html">εδώ</a>, <a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/discourse/2_1_3/index.html">εδώ </a>κι <a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/discourse/2_1_4/index.html">εδώ</a>. Αυτή η γνώση είναι απαραίτητη και όταν γράφουμε, αλλά για τον γραπτό λόγο θα μιλήσω σε λίγο.<br />
<br />
Δεύτερον, η κατανόηση του γραπτού λόγου εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Δηλαδή, άλλα θα καταλάβει κάποιος που δεν είναι συγκεντρωμένος στο κείμενο την ώρα που το διαβάζει κι άλλα αυτός που κρατά σημειώσεις, σχηματίζει ερωτήσεις που προσπαθεί να απαντήσει, κατασκευάζει εννοιολογικούς χάρτες, προβλέπει τι θα γράψει στη συνέχεια ο συγγραϕέας, γράϕει περιλήψεις, σκέϕτεται πιθανές αντιρρήσεις στα λεγόμενα του συγγραφέα ή επεκτείνει τη σκέψη του. Αυτός που, όπως λέμε στην παιδαγωγική, χρησιμοποιεί στρατηγικές κατανόησης κειμένου. Οι στρατηγικές κατανόησης δεν αναπτύσσονται από μόνες τους σε όλους τους μαθητές, με αποτέλεσμα να πρέπει να διδαχτούν συστηματικά, φέρνοντας σε επαφή τα παιδιά με ποικιλία κειμένων σε όλα τα μαθήματα στα οποία οι μαθητές καλούνται να τις εφαρμόσουν. Είναι μια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία τόσο για τον εκπαιδευτικό όσο και για τον εκπαιδευόμενο. Γιατί ας μην ξεχνάμε πως οι μαθητές οφείλουν να ασκούνται σε ολοένα και δυσκολότερα κείμενα, επομένως δεν μπορείς να πεις ποτέ ότι η διδασκαλία ολοκληρώθηκε. Μία από τις πιο γνωστές και αποτελεσματικές μεθόδους διδασκαλίας είναι η αμοιβαία διδασκαλία (reciprocal teaching) η οποία είναι παντελώς άγνωστη στην Ελλάδα. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Reciprocal_teaching">εδώ</a> κι <a href="http://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/PHS122/%CE%91%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%B1/Reciprocal%20teaching.pdf">εδώ</a>. Κι αυτές τις στρατηγικές θα τις μάθεις πιο εύκολα αν τις εφαρμόσεις σε νεοελληνικά και όχι σε αρχαιοελληνικά κείμενα. Ουσιαστικά, δε σου προσφέρουν κάτι τα αρχαία ελληνικά στη διδασκαλία της κατανόησης του κειμένου.<br />
<br />
Μία ένσταση θα μπορούσε να είναι ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου. Αρκετοί θεωρούν ότι τα αρχαία εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο. Προϕανώς το πλούσιο λεξιλόγιο χρειάζεται. Το θέμα είναι αν η ανάπτυξη του λεξιλογίου έρχεται με τα αρχαία. Η γνώμη μου είναι πως όχι. Επιστημονικοί όροι όπως πρωτογενές πλεόνασμα, δευτερογενές πλεόνασμα γίνονται κατανοητοί αν γνωρίζεις την οικονομική επιστήμη, από την οποία προέρχονται, και όχι την αρχαία ελληνική γλώσσα και συνακόλουθα την ετυμολογία. Αν θες να εμπλουτίσεις το λεξιλόγιό σου πρέπει να ανατρέξεις στο σήμερα και όχι στο χτες. Άλλη είναι η σημασία της λέξης κρούση για έναν ϕυσικό και άλλη για τους υπόλοιπους ελληνόϕωνους. Και η ειδική σημασία των εννοιών κρούση, κλιματική αλλαγή, οικονομική ύϕεση, πληθωρισμός τόσο στη ϕυσική όσο και στην οικονομική επιστήμη, εξέλιξη στη βιολογία δεν κατακτώνται από τα αρχαία, αλλά από τη μελέτη των αντίστοιχων επιστημών. Επίσης, πολλές από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε είτε είναι μεταγενέστερες των αρχαίων ελληνικών (<a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CF%80%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%BF&dq=">ποδοσφαιροποίηση</a>) είτε έχουν αλλάξει σημασία με την πάροδο του χρόνου (<a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%BD%CE%B5%CF%81%CF%8C&dq=">νερό</a>) είτε προέρχονται από ξένες γλώσσες (<a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CE%B8%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B1&dq=">πολυθρόνα</a>) ή είναι <a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/glossology/show.html?id=307">μεταφραστικά δάνεια</a> (<a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CF%80%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%BF&dq=">ποδόσφαιρο</a>). Αυτές πώς θα τις μάθουμε; Με τον παραδοσιακό τρόπο: διάβασμα. Διάβασμα χρειάζεται και όχι αρχαία. Αλλιώς οι κλασικοί ϕιλόλογοι θα κατανοούσαν τα πάντα.<br />
<br />
Χωρίς να έχω εξαντλήσει το θέμα της κατανόησης της ανάγνωσης (όποιος θέλει μπορεί να διαβάσει κι άλλα <a href="https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CC4QFjAA&url=http%3A%2F%2F3pek.att.sch.gr%2Fdocs%2Feisagogiki%2FtsobanidisTextComp.doc&ei=pBAVUui1M8jLswaUo4HgAQ&usg=AFQjCNF-RkmszDNytWuUczixzIjOpcrp6Q&sig2=NzuP4ccBlZEAnUfAsfracA&bvm=bv.51156542,d.Yms">εδώ</a>, <a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/foreign/education/proposals/02a.html">εδώ</a>, <a href="http://anagnostis.weebly.com/uploads/5/8/6/3/5863147/7-22.pdf">εδώ</a>, <a href="https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=7&ved=0CFgQFjAG&url=http%3A%2F%2Fwww.elpse.gr%2Fel%2Fkatalogos-teyxwn%2Fcategory%2F55.html%3Fdownload%3D155&ei=pBAVUui1M8jLswaUo4HgAQ&usg=AFQjCNEJER794pOunKC5go5XcMfjbxoB-Q&sig2=WqB7W1AT7t7Da29WM5N3LQ&bvm=bv.51156542,d.Yms">εδώ</a> κι <a href="https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=10&ved=0CG0QFjAJ&url=http%3A%2F%2Fkatsiras.mysch.gr%2Findex.php%3Foption%3Dcom_docman%26task%3Ddoc_download%26gid%3D34%26Itemid%3D16&ei=pBAVUui1M8jLswaUo4HgAQ&usg=AFQjCNFFF3lDuXk6ljI5O6b49WjkNxPnLA&sig2=3cS99sRLCXvTKQ3I5WLRHQ&bvm=bv.51156542,d.Yms">εδώ</a>), θα περάσω στο γράψιμο. Πώς περίπου πρέπει να γίνεται το μάθημα σήμερα; Οι μαθητές σχεδιάζουν και στη συνέχεια γράφουν κείμενα στο σχολείο, ώστε να ξέρει ο καθηγητής το επίπεδο της τάξης και να προσαρμόζει τη διδασκαλία του στις ανάγκες τους. Αν τα παιδιά γράφουν μόνο στο σπίτι πώς θα γνωρίζει αν τα κείμενα είναι δικά τους ή άλλων; Μόλις τελειώσει η συγγραφή τα κείμενα διορθώνονται και μέσα στην τάξη. Ο μαθητής διορθώνει το κείμενό του μόνος του, διορθώνει κείμενα συμμαθητών του, ενώ και ο φιλόλογος προτείνει διορθώσεις ως πιο έμπειρος συγγραφέας. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί ενσωματώνει και άλλες δεξιότητες, αυτές δηλαδή που απαιτούνται τόσο στην αυτοδιόρθωση των κειμένων του όσο και στη διόρθωση από τον ίδιο κειμένων άλλων ανθρώπων. Νομίζω ότι η αξία αυτών των δεξιοτήτων είναι προφανής. Φυσικά, το γράψιμο ξεκινά από την ανάγνωση κειμένων που λειτουργούν ως συγγραφικά υποδείγματα. Ο εκπαιδευτικός επιχειρεί σε πρώτη φάση να φανερώσει τα μυστικά της συγγραφής των συγκεκριμένων υποδειγμάτων στους μαθητές. Στη συνέχεια τα παιδιά καλούνται να γράψουν αντίστοιχα έργα. Άνετα, επομένως, μπορεί να χαθούν και 2 διδακτικά δίωρα για να γραφτεί ένα μόνο κείμενο. Αυτή είναι η σύγχρονη πρακτική που επιτάσσει η παιδαγωγική επιστήμη αλλά και το υπουργείο. Για να μη νομίζετε ότι αυτά τα λέω εγώ, ρίξτε μια ματιά <a href="http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/Glossa/yliko_yfistamena_encheiridia/graptos_logos/keimenika_idi/keimenokentriki_proseggisi.pdf">εδώ</a>, <a href="https://sites.google.com/site/stkoutsouraki/ekpaideutiko-yliko-2/gia-ten-paragoge-graptou-logou">εδώ</a>, <a href="http://www.greeklanguage.gr/certification/sites/greeklanguage.gr.certification/files/paragogi_graptoy_logoy_4.pdf">εδώ</a>, <a href="http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/foreign/education/proposals/04.html">εδώ</a> για να συνειδητοποιήσετε την πολυπλοκότητα της διδασκαλίας της συγγραφής κειμένων, την οποία εγώ πολύ απλοϊκά αναφέρω. Αυτό που δεν μπορώ να καταλάβω είναι πού μπαίνουν τα αρχαία σε αυτήν τη διαδικασία. Τα κείμενα που θα λειτουργήσουν ως πρότυπα πρέπει να είναι στα νέα ελληνικά και τα κείμενα που θα γράψουν οι μαθητές πάλι στα νέα ελληνικά θα είναι. Τα αρχαία τι θα προσφέρουν;<br />
<br />
Το ξέρω ότι δεν είμαι κατανοητός στον βαθμό που θα ήθελα. Πώς να είμαι, αφού για να μάθω να γράφω, έπρεπε να διαβάσω αγγλόφωνα βιβλία; Θα μάθετε αρκετά για το γράψιμο και τις δυσκολίες του σε σεμινάρια δημιουργικής γραφής και επιμέλειας βιβλίων. Εγώ τα πρωτοσυνάντησα στα αγγλικά. Ευτυχώς υπάρχουν και για την ελληνική γλώσσα. Μια ιδέα μπορείτε να έχετε εδώ στα έξοχα <a href="http://www.tovima.gr/editors/editor/?edid=1905">υπο-γλώσσια</a>. Μόνο έχει κάποιο πρόβλημα η ιστοσελίδα, οπότε κατεβείτε αργά αργά μέχρι να τα δείτε να εμφανίζονται.<br />
<br />
Ώρα για τον προϕορικό λόγο τώρα. Παρακολούθησα στο <a href="https://www.coursera.org/">Coursera </a>το <a href="https://www.coursera.org/course/publicspeak">Public Speaking</a> από έναν <a href="https://www.coursera.org/instructor/mcgarrity">καθηγητή</a> του <a href="https://www.coursera.org/uw">πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον</a> —μάθημα ρητορικής, μάθημα δηλαδή παραγωγής και κατανόησης προϕορικού λόγου το οποίο διαρκεί 10 βδομάδες— και τραβώ τα μαλλιά μου. Σε αυτό το σχολείο τι κάναμε; Γιατί έχανα την ώρα μου με τα ανώμαλα ρήματα των αρχαίων ελληνικών και όχι με αυτά; Είναι δυνατόν ποτέ να ασκηθείς στον προφορικό λόγο με τη μετάφραση αρχαίων κειμένων; Πώς θα το καταφέρεις αυτό; Πώς θα μάθεις τις διαφορές γραπτού και προφορικού λόγου; Πώς θα αποκτήσουν συνοχή και νόημα τα λόγια σου αν ποτέ δε μιλάς; Επειδή μπορεί κάποιος να θεωρεί τη ρητορική απλή, ας ρίξει μια ματιά <a href="https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=9&ved=0CHMQFjAI&url=http%3A%2F%2Fgeorgepapatriantafillou.files.wordpress.com%2F2011%2F11%2Fceb7-cf84ceadcf87cebdceb7-cf84ceb7cf82-cf81ceb7cf84cebfcf81ceb9cebaceaecf82.doc&ei=BBUVUuuxM4iTtAaesoHYCg&usg=AFQjCNHPFx-cbluHpEhprOyequuy6Ts2Gg&sig2=iLcYPfVaOXgaHLiji8DKKw&bvm=bv.51156542,d.Yms">εδώ</a> ή <a href="http://rhetoric.byu.edu/">εδώ</a> και να διαβάσει <a href="http://www.olgamousiou.gr/keimena/glwssologikakeimena/49-2010-08-17-10-31-26.html">εδώ</a> ένα κείμενο για τη διδασκαλία του προφορικού λόγου ή μπορεί να παρακολουθήσει το προαναφερόμενο μάθημα ρητορικής.<br />
<br />
Πάμε και στη γραμματική. Υπάρχουν γραμματικά φαινόμενα που προέρχονται από την αρχαία γλώσσα. Τα ρήματα σε -βάλλω, τα ρήματα σε -άγω, ρήματα όπως το προτίθεμαι, τα επίθετα σε -ης-ης-ες κ.ά. Να χαλαρώσουμε λίγο, βρε παιδιά. Είναι δυνατόν για να τα μάθουμε αυτά να πρέπει να μάθουμε όλη την αττική διάλεκτο; Κι εγώ που δεν την έμαθα ποτέ, πώς τα ξέρω; Αυτά τα φαινόμενα προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά, αλλά πλέον ανήκουν στα νέα ελληνικά. Πόσο δύσκολο είναι να το καταλάβουμε; Συστηματική εξάσκηση θέλει, όπως θα κάναμε και στα αρχαία. Η μόνη διαφορά είναι ότι η εξάσκηση θα αφιερωνόταν σε ό,τι υπάρχει στα νέα και όχι σε ένα σωρό άσχετα πράγματα. Κι επειδή δε θα διδάσκαμε άσχετα πράγματα, θα είχαμε χρόνο να ασχοληθούμε και με τα υπόλοιπα που αναφέρω παραπάνω. Απλό είναι...<br />
<br />
Πάμε και στην ορθογραϕία, δυστυχώς το σημαντικό κομμάτι της γλώσσας για τους περισσότερους Έλληνες... Κάποιες λέξεις απλώς γράϕονται με τον τρόπο που γράϕονται και με την εξάσκηση και τη σωστή διδασκαλία θα τις μάθεις. Τώρα γιατί την εξάσκηση πρέπει να την κάνεις στα αρχαία ελληνικά και όχι στα νέα δεν ξέρω. Στις αγγλόφωνες χώρες για να μάθουν τις λατινικές και ελληνικές ρίζες λέξεων τις διδάσκουν συστηματικά ως οργανικό τμήμα της γλώσσας τους και δεν αναγκάζουν τους μαθητές να μάθουν Λατινικά και Ελληνικά! Αυτό πρέπει να κάνουμε κι εμείς. Και όταν υπάρχουν σκοτεινά σημεία που δεν είναι δυνατόν να εξηγηθούν με απλό τρόπο στους μαθητές, αντί να διαλέξουμε τον δύσκολο δρόμο της εκμάθησης όλων των αρχαίων ελληνικών (προσέξτε: να μάθουμε όλη τη γραμματική, όλο το συντακτικό, όλες τις ανώμαλες περιπτώσεις, να μεταφράσουμε άφθονα κείμενα, όλα αυτά για να μάθουμε την ορθογραφία λίγων λέξεων), μπορούμε να επιλέξουμε τη συστηματική εξάσκηση. Υπάρχουν τρόποι στην παιδαγωγική επιστήμη. Θα κερδίσουμε πολύτιμο χρόνο. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πάμε από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη μέσω Νέας Υόρκης. Εξάλλου, η απλή αναφορά της ετυμολογίας μιας λέξης πολλές φορές μας λύνει τα χέρια. Σιγά μην πρέπει να μάθουν τα παιδιά όλη την αρχαία ελληνική γλώσσα για να καταλάβουν την ετυμολογία της λέξης εύνοια. Το έχω διδάξει και είναι πολύ πιο εύκολο από όσο νομίζετε.<br />
<br />
Κι από την άλλη, η ορθογραϕία είναι υπερτιμημένη. Τι θα γίνει δηλαδή αν κάνεις ένα ωρθογραϕικό λάθος; Έκανα κι εγώ ένα τώρα. Όλο το κείμενο απορρίπτεται; Ή έστω ότι κάνεις ένα γραμματικό λάθος ή ένα συντακτικό λάθος. Πάλι απορρίπτεται όλο το κείμενο; Είναι δυνατόν να έχω γράψει όλα αυτά και να μην έχω κάνει κανένα λάθος; Ο Θεός είμαι; Σημασία έχουν οι ιδέες, τα επιχειρήματα, τα συναισθήματα, ο τρόπος παρουσίασης, η συνοχή του κειμένου, η χρήση των κατάλληλων λέξεων κι όχι η ορθογραϕία. Σημαντικό είναι να την ξέρεις, υπάρχουν όμως και σημαντικότερα. Απλώς οι περισσότεροι από μας τα αγνοούν. Λογικό είναι. Αφού δεν τα διδάχτηκαν ποτέ...</div>
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span></span>
<br />
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Γιάννης Μιχαηλίδης</span></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><a href="http://imerologiodaskalou.blogspot.gr/2016/06/blog-post_4.html?m=1">Το ημερολόγιο ενός δασκάλου</a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> </span></span></span></div>
</div>
ομικρονhttp://www.blogger.com/profile/17780169988518824621noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-78763417447200004702016-06-01T22:54:00.002+03:002016-06-22T00:36:32.359+03:00Αρχαία Ελληνικά στο Γυμνάσιο: ας γίνουν επιτέλους οι αναγκαίες αλλαγές (κείμενο 45 φιλολόγων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<style type="text/css">p { margin-bottom: 0.25cm; line-height: 120%; }</style>
<br />
<style type="text/css">p { margin-bottom: 0.25cm; line-height: 120%; }</style>
<br />
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Στην Ελλάδα, εδώ και χρόνια, η διδασκαλία
των αρχαίων ελληνικών γίνεται το
επίκεντρο μιας συζήτησης που αποκτά
συγκρουσιακό χαρακτήρα και αφορά σε
πρώτη ανάγνωση αυτή καθαυτή τη διδακτική
πράξη. Ωστόσο το περιεχόμενο και οι
μέθοδοι με τις οποίες προτείνεται να
διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά αφορούν
ουσιαστικά το σχολείο που θέλουμε.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Οι υπέρμαχοι της διδασκαλίας των Αρχαίων
Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο
εμφανίζονται ευχαριστημένοι. Άλλοι
επειδή ικανοποιούν ξεπερασμένες
ιδεολογικές εμμονές, άλλοι επειδή
προωθούν ίσως ποικίλα εξωεκπαιδευτικά
συμφέροντα, άλλοι γιατί έτσι αυξάνονται
οι ώρες διδασκαλίας των φιλολογικών
αντικειμένων.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Παρουσιάζονται σίγουροι για την ανάγκη
να διδάσκεται η αρχαία γλώσσα,
υπερασπιζόμενοι (με αφηρημένο και
αντανακλαστικό τρόπο) τις ανθρωπιστικές
σπουδές και ταυτοχρόνως αρνούμενοι ή
αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα της
διδασκαλίας μέσα στην τάξη. Σπανίως
θέτουν ζητήματα διδακτικής μεθόδου, κι
αυτό κυρίως όταν προκύπτει το αίτημα
της κατάργησης της διδασκαλίας των
Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτικό ότι
δεν νοιάστηκαν τόσα χρόνια για την
εξωφρενική στρέβλωση της αρχαιότητας,
τόσο του κόσμου όσο και της γλώσσας, δεν
απαίτησαν να γίνει συζήτηση για το
περιεχόμενο, τις μεθόδους, δεν τοποθετήθηκαν
δημοσίως για το αν πρέπει να διδάσκεται
η καθαρεύουσα (γιατί περί αυτής πρόκειται,
αν δει κανείς τα δύο πακέτα βιβλίων που
χρησιμοποιήθηκαν από το 1992 και εξής, τα
οποία εστιάζουν στη γραμματική και στο
συντακτικό αποκομμένα, ουσιαστικά, από
το γλωσσικό πλαίσιο), δεν αποτόλμησαν
να προχωρήσουν στην αποτίμηση του
αποτελέσματος.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Πολλοί από εμάς που παλεύουμε με τη
διδασκαλία της αρχαίας γλώσσας και
γραμματείας βρισκόμαστε καθημερινά
απέναντι στη ματαίωση (αν κάποιοι
διαφωνούν με αυτό, ας δείξουν τι γίνεται
μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας). Στο
μάθημα της αρχαιογλωσσίας συμπυκνώνονται
αρκετές από τις κακοδαιμονίες της
εκπαίδευσης: η παθητικότητα των μαθητών,
η απαξίωση της έκφρασής τους, η έλλειψη
αναζήτησης του νέου, η καταστολή της
κριτικής προσέγγισης, η προσκυνηματική
σχέση με ό,τι παρουσιάζεται ως αυθεντία,
και σε τελική ανάλυση, η απομάκρυνση
και η αποστροφή των μαθητών από τη γνώση
συνολικά της αρχαιότητας και όχι μόνο
της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Υπάρχει κατά τη γνώμη μας η λανθασμένη
αντίληψη ότι οι αξίες της ελληνικής
αρχαιότητας μεταδίδονται μέσω της
γνώσης της αρχαιοελληνικής γλώσσας.
Κατά πόσο όμως αυτό μπορεί να επιτευχθεί
τη στιγμή που οι μαθητές δεν την κατανοούν;
Η άποψή μας είναι ότι η αρχαιότητα δεν
ταυτίζεται με τη γλώσσα. Οι αξίες της
είναι πανανθρώπινες. Αφορούν όλους τους
λαούς και όχι μόνο τους «επίσημους
κληρονόμους» της αρχαίας γλώσσας.
Κατακτιούνται μέσα από τη γνώση του
ιστορικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος
που τις γέννησε. Και αυτό μπορεί να γίνει
μέσα από δόκιμες μεταφράσεις.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ξαναπιάνουμε, λοιπόν, το νήμα της
εκπαιδευτικής ιστορίας από το σημείο
που το άφησαν επιστήμονες και δάσκαλοι
που γνώρισαν και δίδαξαν την αρχαιότητα.
Η ιστορία της εκπαίδευσης μάς έδειξε
ότι κατά το διάστημα που οι μαθητές
συζητούσαν για τον αρχαίο κόσμο και
εφοδιάζονταν με πολύπλευρη γνώση για
την αρχαία γραμματεία ήμασταν στη σωστή
κατεύθυνση. Δεν είμαστε μιμητές, αλλά
δεν μηδενίζουμε τα διδάγματα του
παρελθόντος.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι στην εκπαίδευση
των δυτικών χωρών η θέση και η διδασκαλία
των κλασικών γραμμάτων περνάει κρίση.
Η δύση διέσωσε και μάς πρόσφερε την
αρχαιοελληνική γραμματεία μέσα από
έγκυρες εκδόσεις. Εμείς λίγα πράγματα
έχουμε προσφέρει για την πρόσληψή της
από τον σύγχρονο άνθρωπο. Είναι
επιβεβλημένο πια να ξεφύγουμε από τον
«άγονο ιστορισμό», από τη στείρα περηφάνια
των παθητικών κληρονόμων και να δούμε
δημιουργικά τη διδασκαλία της ελληνικής
γλώσσας. Ξέρουμε ότι, σε κάποιο βαθμό,
και ο υπόλοιπος κόσμος περιμένει από
εμάς, εδώ στην Ελλάδα, να δείξουμε ένα
μοντέλο ουσιαστικής προσέγγισης και
διδασκαλίας της γλώσσας μας. Η κρίση
των κλασικών σπουδών είναι και θέμαΣτην
Ελλάδα, εδώ και χρόνια, η διδασκαλία των
αρχαίων ελληνικών γίνεται το επίκεντρο
μιας συζήτησης που αποκτά συγκρουσιακό
χαρακτήρα και αφορά σε πρώτη ανάγνωση
αυτή καθαυτή τη διδακτική πράξη. Ωστόσο
το περιεχόμενο και οι μέθοδοι με τις
οποίες προτείνεται να διδάσκονται τα
αρχαία ελληνικά αφορούν ουσιαστικά το
σχολείο που θέλουμε.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Οι υπέρμαχοι της διδασκαλίας των Αρχαίων
Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο
εμφανίζονται ευχαριστημένοι. Άλλοι
επειδή ικανοποιούν ξεπερασμένες
ιδεολογικές εμμονές, άλλοι επειδή
προωθούν ίσως ποικίλα εξωεκπαιδευτικά
συμφέροντα, άλλοι γιατί έτσι αυξάνονται
οι ώρες διδασκαλίας των φιλολογικών
αντικειμένων.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Παρουσιάζονται σίγουροι για την ανάγκη
να διδάσκεται η αρχαία γλώσσα,
υπερασπιζόμενοι (με αφηρημένο και
αντανακλαστικό τρόπο) τις ανθρωπιστικές
σπουδές και ταυτοχρόνως αρνούμενοι ή
αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα της
διδασκαλίας μέσα στην τάξη. Σπανίως
θέτουν ζητήματα διδακτικής μεθόδου, κι
αυτό κυρίως όταν προκύπτει το αίτημα
της κατάργησης της διδασκαλίας των
Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτικό ότι
δεν νοιάστηκαν τόσα χρόνια για την
εξωφρενική στρέβλωση της αρχαιότητας,
τόσο του κόσμου όσο και της γλώσσας, δεν
απαίτησαν να γίνει συζήτηση για το
περιεχόμενο, τις μεθόδους, δεν τοποθετήθηκαν
δημοσίως για το αν πρέπει να διδάσκεται
η καθαρεύουσα (γιατί περί αυτής πρόκειται,
αν δει κανείς τα δύο πακέτα βιβλίων που
χρησιμοποιήθηκαν από το 1992 και εξής, τα
οποία εστιάζουν στη γραμματική και στο
συντακτικό αποκομμένα, ουσιαστικά, από
το γλωσσικό πλαίσιο), δεν αποτόλμησαν
να προχωρήσουν στην αποτίμηση του
αποτελέσματος.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Πολλοί από εμάς που παλεύουμε με τη
διδασκαλία της αρχαίας γλώσσας και
γραμματείας βρισκόμαστε καθημερινά
απέναντι στη ματαίωση (αν κάποιοι
διαφωνούν με αυτό, ας δείξουν τι γίνεται
μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας). Στο
μάθημα της αρχαιογλωσσίας συμπυκνώνονται
αρκετές από τις κακοδαιμονίες της
εκπαίδευσης: η παθητικότητα των μαθητών,
η απαξίωση της έκφρασής τους, η έλλειψη
αναζήτησης του νέου, η καταστολή της
κριτικής προσέγγισης, η προσκυνηματική
σχέση με ό,τι παρουσιάζεται ως αυθεντία,
και σε τελική ανάλυση, η απομάκρυνση
και η αποστροφή των μαθητών από τη γνώση
συνολικά της αρχαιότητας και όχι μόνο
της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Υπάρχει κατά τη γνώμη μας η λανθασμένη
αντίληψη ότι οι αξίες της ελληνικής
αρχαιότητας μεταδίδονται μέσω της
γνώσης της αρχαιοελληνικής γλώσσας.
Κατά πόσο όμως αυτό μπορεί να επιτευχθεί
τη στιγμή που οι μαθητές δεν την κατανοούν;
Η άποψή μας είναι ότι η αρχαιότητα δεν
ταυτίζεται με τη γλώσσα. Οι αξίες της
είναι πανανθρώπινες. Αφορούν όλους τους
λαούς και όχι μόνο τους «επίσημους
κληρονόμους» της αρχαίας γλώσσας.
Κατακτιούνται μέσα από τη γνώση του
ιστορικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος
που τις γέννησε. Και αυτό μπορεί να γίνει
μέσα από δόκιμες μεταφράσεις.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ξαναπιάνουμε, λοιπόν, το νήμα της
εκπαιδευτικής ιστορίας από το σημείο
που το άφησαν επιστήμονες και δάσκαλοι
που γνώρισαν και δίδαξαν την αρχαιότητα.
Η ιστορία της εκπαίδευσης μάς έδειξε
ότι κατά το διάστημα που οι μαθητές
συζητούσαν για τον αρχαίο κόσμο και
εφοδιάζονταν με πολύπλευρη γνώση για
την αρχαία γραμματεία ήμασταν στη σωστή
κατεύθυνση. Δεν είμαστε μιμητές, αλλά
δεν μηδενίζουμε τα διδάγματα του
παρελθόντος.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι στην εκπαίδευση
των δυτικών χωρών η θέση και η διδασκαλία
των κλασικών γραμμάτων περνάει κρίση.
Η δύση διέσωσε και μάς πρόσφερε την
αρχαιοελληνική γραμματεία μέσα από
έγκυρες εκδόσεις. Εμείς λίγα πράγματα
έχουμε προσφέρει για την πρόσληψή της
από τον σύγχρονο άνθρωπο. Είναι
επιβεβλημένο πια να ξεφύγουμε από τον
«άγονο ιστορισμό», από τη στείρα περηφάνια
των παθητικών κληρονόμων και να δούμε
δημιουργικά τη διδασκαλία της ελληνικής
γλώσσας. Ξέρουμε ότι, σε κάποιο βαθμό,
και ο υπόλοιπος κόσμος περιμένει από
εμάς, εδώ στην Ελλάδα, να δείξουμε ένα
μοντέλο ουσιαστικής προσέγγισης και
διδασκαλίας της γλώσσας μας. Η κρίση
των κλασικών σπουδών είναι και θέμα
δικών μας λανθασμένων εκπαιδευτικών
επιλογών. Έχουμε ευθύνη να στηρίξουμε
τις αξίες της αρχαιότητας και να
προβάλλουμε μία ουσιαστική πρόταση για
την προσέγγισή τους πέρα από ιδεολογικά
στερεότυπα.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Έχουμε συνείδηση ότι η αρχαία ελληνική
γραμματεία είναι κεφαλαιώδους σημασίας
τμήμα της ελληνικής εκπαίδευσης για
πολλούς λόγους, πρωτίστως ιδεολογικούς,
ότι μέσω και αυτών καλλιεργείται η
ταυτότητά μας. Γι’ αυτό και θέλουμε να
είναι η σχέση με τα κλασικά κείμενα
δημιουργική, στέρεη, έντιμη, βασισμένη
στη γνώση. Αυτό, άλλωστε, δείχνει και η
στάση μας απέναντι στην εκπαίδευση
συνολικά.</div>
<div align="justify" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Αλλά να που η περιπλάνηση τώρα τελείωσε.
Δεν μπορούμε να έχουμε ένα διαφορετικό
σχολείο χωρίς να έχουμε αλλάξει τη στάση
μας απέναντι στη διδασκαλία των αρχαίων
ελληνικών. Κρίνεται, λοιπόν, αναγκαίος
ένας καινούριος τρόπος θέασης του
αρχαιοελληνικού πολιτισμού, μακριά από
φορμαλιστικές και αγκυλωμένες στους
τύπους προσεγγίσεις του, με κύριο αυτόν
της αντικατάστασης των αρχαίων κειμένων
από δόκιμες νεοελληνικές μεταφράσεις,
που θα αποτυπώνουν το αρχαίο πνεύμα
στην διαχρονικότητά του και στην
αλληλεπίδρασή του με το σήμερα. Βασική
προϋπόθεση είναι να καταργηθεί η
διδασκαλία της αρχαίας γλώσσας στο
γυμνάσιο και να διατεθούν οι ώρες για
τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας
και της αρχαίας γραμματείας μέσα από
μεταφρασμένα κείμενα.</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<i>Φιλόλογοι
στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση</i></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Άννα
Αγοραστίδου, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Αθανασία
Αθανασοπούλου, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Διονυσία
Ασπρογέρακα, Πάτρα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Μυρτώ
Αυγέρου, Αθήνα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Γεωργία
Βιτσιλάκη, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Θεοδώρα
Βοϊβόντα, Φθιώτιδα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Γιώργος
Βουλγαρίδης, Λαύριο</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ελένη
Γεωργακά, Κως</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Σωτήρης
Γκαρμπούνης, Δράμα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ιωάννα
Δεκατρή, Αθήνα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Έλσα
Ελευθεριάδου, Δράμα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Σοφία
Ελευθεριάδου, Κατερίνη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Νίκος
Κακλαμάνος, Αργυρούπολη Αττικής</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Δημήτρης
Καμόπουλος, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Κατερίνα
Καραβαγγέλη, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Κατερίνα
Καρρά, Αθήνα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Γιώτα
Κεφαλά, Κως</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ελένη
Κιοσσέ, Δράμα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ιωάννης
Κοντός, Θεσσαλονικη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Καλλιόπη
Κυριαζή, Φθιώτιδα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Γεωργία
Λάττα, Εύβοια</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Στάθης
Λεουτσάκος, Αθήνα
</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Γεωργία
Λυμπεροπούλου, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Τάσος
Μάτος, Λάρισα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Χριστίνα
Μελαχροινού, Αργυρούπολη Αττικής</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Μαρία
Μιχάλη, Αργυρούπολη Αττικής</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Βανεσσα
Μελά, Γλυφάδα Αττικής</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Βάσω
Μελικίδου, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Πολυξένη
Μοίρα, Αθήνα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ευαγγελία
Μουλά, Ρόδος</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Αρετή
Μποβολή, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ευτέρπη
Στέλλα Ναμπάντη, Καβάλα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ελένη
Πανέλλη, Ξάνθη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Γεωργία
Παντίδου, Λαμία</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Χριστίνα
Παντούση, Κολωνία</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ειρήνη
Παξιμαδάκη, Κατερίνη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Αγγελική
Παπαζάνη, Αττική</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ελευθερία
Παπαμανώλη, Λαύριο Αττικής</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Κατερίνα
Παρασκευοπούλου, Αττική</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Αντωνία
Πασχαλίδου, Δράμα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ελένη
Πατσιατζή, Πειραιάς</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ελένη
Πετρίδου, Δράμα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Βίκυ
Πολίτου, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ελένη
Πούλου, Αττική</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Κατερίνα
Προκοπίου, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ελένη
Σακαλή, Καβάλα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Βασίλης
Συμεωνίδης, Δράμα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Λία
Σωτηρίου, Αθήνα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Αλεξάνδρα
Τουτουντζή, Αθήνα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Μαρία
Τζαρδή, Πειραιάς</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Άννα
Φλώρου, Σερρες</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Ιωάννα
Χαλισιάνη, Θεσσαλονίκη</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
Παναγιώτης
Χαλούλος, Πάτρα</div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0cm; margin-top: 0.1cm;">
<br /></div>
</div>
ομικρονhttp://www.blogger.com/profile/17780169988518824621noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-71685315682023241332016-05-20T15:25:00.000+03:002016-05-20T15:27:38.654+03:00Να διδάσκουμε και όχι να χρησιμοποιούμε (Με αφορμή μια διαμαρτυρία της ΠΕΦ)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;">Βασίλης Συμεωνίδης – Σωτήρης Γκαρμπούνης</span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;">Αρχίζουμε το κείμενο ξεκαθαρίζοντας την
αφετηρία μας: είναι η αίθουσα διδασκαλίας και η αγάπη για τα αρχαία ελληνικά.
Είναι και η επιθυμία μας να διδάσκουμε τα αρχαία ελληνικά και όχι να τα
χρησιμοποιούμε. Με βάση αυτά έχουμε να πούμε ότι, όπως βλέπουμε από την
εμπειρία μας, από το 1992 και την επαναφορά στο Γυμνάσιο της διδασκαλίας της
αρχαίας γλώσσας σε βάρος της αρχαίας γραμματείας, το μάθημα έχει αποτύχει
πολλαπλά. Επιπλέον οδηγεί στην παθητικότητα και την καθήλωση των μαθητών, στην
ενοχική αίσθηση μειονεξίας και τη σιωπή. Οι μαθητές στο Λύκειο έρχονται με την
πλέον αρνητική στάση απέναντι στο μάθημα με αποτέλεσμα να είναι εξαρχής
υπονομευμένη η διδασκαλία του. Εκτιμούμε ότι για το Γυμνάσιο δεν είναι ζήτημα
μεθόδου, επειδή οι υποστηρικτές της διδασκαλίας τους θα μας την είχαν
προσφέρει.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;">Αφορμή για όσα λέμε είναι η ανακοίνωση
της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, όπως την διαβάσαμε σε ιστοσελίδες την 18η
Μαΐου 2016. Καθώς το κείμενο δεν υπήρχε στην ιστοσελίδα της ΠΕΦ εκτιμούσαμε ότι
θα διαψευδόταν, αλλά διαψευστήκαμε εμείς, το κείμενο αναρτήθηκε στις 20 Μαΐου .
Πρόκειται για την αντίρρησή της σε «πρωτοβουλία πανεπιστημιακών κύκλων για
συγκέντρωση υπογραφών υπέρ της αύξησης των ωρών διδασκαλίας της Νέας Ελληνικής
Γλώσσας στο Γυμνάσιο, με παράλληλη μείωση των ωρών διδασκαλίας της Αρχαίας
Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας». Δεν γνωρίζουμε την πρωτοβουλία των
πανεπιστημιακών κύκλων και τον λόγο στον οποίο είναι αντίλογος η τοποθέτηση της
ΠΕΦ, αλλά μας θλίβουν εκφράσεις όπως «παρακάμπτει τα εκλεγμένα επιστημονικά
όργανα των φιλολόγων και θέτει ένα σοβαρό εκπαιδευτικό ζήτημα στην πρόχειρη
κρίση μιας συχνά τυχαίας υπογραφής». Θα θέλαμε να διαβάσουμε την πρόταση των
συναδέρφων πανεπιστημιακών δασκάλων ελπίζοντας ότι θα προτείνει λύσεις στο
σημερινό αδιέξοδο. Άλλωστε κι αυτοί, καθόλου τυχαία, αποτελούν μέρος της
επιστημονικής και εκπαιδευτικής κοινότητας.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;">Δεν αρνούμαστε ότι η ΠΕΦ προσφέρει την
οπτική της για το ρόλο και τη συμβολή των φιλολογικών μαθημάτων στο σχολείο με
στόχο μια καλύτερη εκπαίδευση. Όμως, θα θέλαμε μια ΠΕΦ με πρακτική διαλόγου με
όλους, χωρίς μειωτικούς χαρακτηρισμούς, με διάθεση ανανέωσης, με κατάθεση
συγκεκριμένων προτάσεων ανάλογων με τις ανάγκες των νέων μαθητών, με επαφή με
τη διδακτική πραγματικότητα της δευτεροβάθμιας, με επίγνωση των σύγχρονων
προβλημάτων που έχει η διδασκαλία, με ενδιαφέρον για τον απλό φιλόλογο της
αίθουσας. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;">Εδώ και καιρό δεν βλέπουμε τίποτα από τα
παραπάνω και γι' αυτό θέλουμε να δηλώσουμε ότι δεν μας εκφράζουν η στάση και οι
απόψεις της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;">Η διαμαρτυρία της ΠΕΦ</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;">σε ιστοσελίδα<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>εκπαιδευτικής ενημέρωσης</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;"><a href="http://www.esos.gr/arthra/44069/ypografes-gia-meiosi-oron-sta-arhaia-kai-ayxisi-stin-neoelliniki-glossa">http://www.esos.gr/arthra/44069/ypografes-gia-meiosi-oron-sta-arhaia-kai-ayxisi-stin-neoelliniki-glossa</a></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;">και στην ιστοσελίδα της ΠΕΦ</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt;"><a href="http://www.p-e-f.gr/docs/544.pdf">http://www.p-e-f.gr/docs/544.pdf</a></span></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--></div>
<div style="text-align: justify;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]--><span style="font-size: small;"></span><span style="font-size: 10.0pt;"></span>
<span style="font-size: 10.0pt;"></span>
</div>
Σωτήρης Γκαρμπούνηςhttp://www.blogger.com/profile/11682309245237835518noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-73266132117151616862015-05-04T10:17:00.000+03:002015-05-04T10:19:20.122+03:00Συζητώντας με τους μαθητές για τον Α.Β. Μουμτζάκη (στην Γ΄ Λυκείου)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="justify">
<em>Το μάθημα την έκθεσης μπορεί να γίνει αφορμή για συζητήσεις που θα σχετίζονται τόσο με τη θεματολογία του μαθήματος όσο και με ζητήματα σχετικά με την ιστορία της εκπαίδευσης. Το παρακάτω "θέμα" εξυπηρετεί να συζητήσουμε με τους μαθητές για τον Α.Β. Μουμτζάκη.</em></div>
<div>
</div>
<br />
<br />
<div align="center">
Α.Β. Μουμτζάκης, Οι νέοι καιροί και η ανάγκη της επιμόρφωσης</div>
<div align="right">
<em><span style="font-size: x-small;">απόσπασμα*</span></em> </div>
<br />
[…]<br />
<div align="justify">
δ) Σήμερα δεν υπάρχουν εκείνες οι παλαιότερες επιλογές, έστω και αν ήταν εκούσιες. Η πολιτεία δηλαδή τότε άφηνε στα παιδιά ή στους γονείς τους να αποφασίσουν για τη συνέχιση των σπουδών στο γυμνάσιο. Το δικαίωμα αυτό της «επιλογής» είναι γνωστό ότι για πολλές περιπτώσεις της ελληνικής κοινωνίας σήμαινε στέρηση - αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα. Η νέα λοιπόν κατάσταση της υποχρεωτικής φοίτησης στο σχολείο, με την απεριόριστη αύξηση του μαθητικού πληθυσμού, δημιούργησε ένα νέο σώμα με διαφορετικές από πριν ιδιότητες.</div>
<div align="justify">
ε) Ο καθηγητής σήμερα έχει να συνεργαστεί με μαθητές που διαφέρουν πολύ από τους παλαιότερους. Ο σημερινός μαθητής είναι πιο ελεύθερος, με λιγότερες προκαταλήψεις ή φοβίες, δισταγμούς ή αναστολές, και βέβαια, αν δεν είναι πάντοτε σωστά ενημερωμένος, τουλάχιστο έχει ακούσει ή έχει συχνά περισσότερες γνώσεις για περισσότερα πράγματα.</div>
<div align="justify">
στ) Αλλά τα πράγματα άλλαξαν και σε γενικότερα και σε ειδικότερα θέματα διδακτικής. Έπαψε προπολλού να είναι ο δάσκαλος το κέντρο της διδασκαλίας, αφού η διδασκαλία είναι πια μια μορφή συνεργασίας, χωρίς την εξωτερική επιβολή δύναμης και χωρίς τον παλιό αυταρχισμό του δασκάλου. Αλλά ακόμη σε κάποια μαθήματα άλλαξαν οι στόχοι και οι μεθοδεύσεις. Η νεοελληνική γλώσσα, π.χ., δε διδάσκεται σαν να είναι μια γραπτή μόνο ή άγνωστη γλώσσα. Η νέα γλωσσολογία μετέφερε το νόημα κυρίως από τη λέξη στο λεκτικό σύνολο. Η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, και όχι μόνο στα μαθηματικά, εισήγαγε νέες μεθοδεύσεις στην αναζήτηση και κατάταξη της γνώσης, ώστε σε λίγα χρόνια να διαφέρουν οι γνώστες από τους μη γνώστες όσο περίπου παλαιότερα οι εγγράμματοι από τους αγράμματους κτλ.</div>
<div align="justify">
[…]</div>
<br />
<div align="center">
<em><span style="font-size: x-small;">Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι). Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν.</span></em></div>
<br />
<div align="left">
Α. Να συντάξεις περίληψη του κειμένου σε εξήντα (60) περίπου λέξεις.</div>
<div align="left">
<em>Πριν γράψεις την περίληψη να απαντήσεις (προφορικά) στα παρακάτω ερωτήματα:<br />α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;<br />β) ποια είναι η άποψη του συγγραφέα;<br />γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνετε;<br />δ) τι είδος κείμενο είναι;</em></div>
<br />
<div align="right">
μονάδες 25</div>
<div align="justify">
Β1. Να σχολιάσεις (δηλαδή να πεις τη γνώμη σου) τη φράση του κειμένου: «Η νέα γλωσσολογία μετέφερε το νόημα κυρίως από τη λέξη στο λεκτικό σύνολο». (40-50 λέξεις)</div>
<div align="right">
μονάδες _</div>
<div align="justify">
Β2. Η τελευταία παράγραφος του κειμένου («Αλλά τα πράγματα… τους αγράμματους κτλ.») είναι ένας συλλογισμός. Να αναγνωρίσεις τον τρόπο που αναπτύσσεται και να τεκμηριώσεις την απάντησή σου.</div>
<div align="right">
μονάδες _</div>
<div align="justify">
Β3. Το κείμενο συγκρίνει το παρελθόν με το παρόν της εκπαίδευσης. Να αναφέρεις μόνο τα χαρακτηριστικά του παρόντος όπως τα καταγράφει το κείμενο. (50-60 λέξεις)</div>
<div align="right">
μονάδες _</div>
<div align="justify">
Β4. Να κάνετε φράσεις της νεοελληνικής στις οποίες θα χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: εκούσιες, αναστολές, επιβολή, αυταρχισμό, κατάταξη. (Προσοχή: στις φράσεις να φαίνεται η σημασία των λέξεων).</div>
<div align="right">
μονάδες _</div>
<div align="justify">
Γ. Το κείμενο που διάβασες συγκρίνει χαρακτηριστικά από το παρελθόν της εκπαίδευσης με χαρακτηριστικά του παρόντος. Σε ένα κείμενο που θα δημοσιευτεί στο «ντρινννν», την εφημερίδα του 3ου Λυκείου Δράμας θα γράψεις πως φαντάζεσαι την εκπαίδευση μετά από είκοσι χρόνια σε σχέση με τα ίδια χαρακτηριστικά (φοίτηση των μαθητών, χαρακτηριστικά των μαθητών, τρόποι, μέσα και απαιτήσεις της διδασκαλίας). (400 περίπου λέξεις).</div>
<div align="right">
μονάδες 40 </div>
</div>
ομικρονhttp://www.blogger.com/profile/17780169988518824621noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-33824757122856537602013-06-07T21:31:00.000+03:002013-06-07T21:33:57.657+03:00Εξετάζοντας Αρχαία Ελληνικά στην Κατεύθυνση<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Ο τρόπος με τον οποίο κατά κανόνα ανταποκρίνονται οι
υποψήφιοι της Θεωρητικής κατεύθυνσης στο αδίδακτο αρχαίο ελληνικό κείμενο μας
προσφέρει μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία
για αναστοχασμό. Πολλοί μαθητές μεταφράζουν μηχανικά το αρχαίο κείμενο στα Νέα
Ελληνικά. Το κείμενο της μετάφρασής τους – ανεξάρτητα από την πιστότητα της
απόδοσης - δεν έχει καν νόημα, ενώ διατυπώνεται σε νεοελληνικό λόγο χαμηλής
ποιότητας.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
Η κύρια αιτία , κατά τη γνώμη
μου, είναι ότι οι μαθητές ακόμη κι αν έχουν επαρκείς γνώσεις των δομών της αρχαίας και της νέας ελληνικής,
έχουν συνηθίσει να επιδιώκουν την «ακριβή» απόδοση του αρχαιοελληνικού λόγου,
στην οποία επιδιώκουν να αποτυπώνονται
κατά κύριο λόγο οι συντακτικές σχέσεις του πρωτοτύπου ερήμην της κατανόησης του
νοήματος και σε βάρος της φυσικής μεταφοράς στη σύγχρονη γλώσσα. Εννοείται ότι
οι ανεπάρκειες της διδακτικής πρακτικής του αρχαιογλωσσικού μαθήματος (στις
οποίες, εκτός από τα σχεδόν αυτονόητα, συμπεριλαμβάνεται και η υποτίμηση της
συστηματικής ενασχόλησης με τις δυσχέρειες της μεταφοράς από τον αρχαίο στον
νεοελληνικό λόγο) βαραίνουν στο τελικό αποτέλεσμα, αλλά αυτό είναι άλλης τάξεως
θέμα, στο οποίο αποφεύγω να εστιάσω σε αυτή την πρόταση.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
Μια διαφορετική λοιπόν νοοτροπία
διδασκαλίας του αρχαιογλωσσικού
μαθήματος, θα μπορούσε να αποτυπωθεί σε ένα εξεταστικό κριτήριο στο
οποίο εκτός από τις συνήθεις γραμματικές και συντακτικές ασκήσεις (που θα
μπορούσαν να στραφούν περισσότερο σε μετασχηματισμούς και αναδιατυπώσεις, με
διερεύνηση πιθανώς κάποιων σημασιολογικών διαφοροποιήσεων), θα δέσποζαν
ερωτήσεις κατανόησης περιεχομένου και θα προηγείτο απαραιτήτως ένα μικρό και
κατατοπιστικό εισαγωγικό σημείωμα. Η μετάφραση θα μπορούσε να λείπει ή να
περιοριστεί στην απόδοση μιας χαρακτηριστικής φράσης του πρωτοτύπου σε φυσικό
νεοελληνικό λόγο.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Παραδείγματος χάριν για το κείμενο του Θουκυδίδη που δόθηκε
φέτος:</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
ΕΙΣΑΓΩΓΗ</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Λίγο πριν αποπλεύσει ο αθηναϊκός στόλος για τη Σικελία (415 πΧ), συνέβη στην Αθήνα μια
ιερόσυλη πράξη που από πολλούς θεωρήθηκε κακός οιωνός για την τύχη της
εκστρατείας: μέσα σε μια νύχτα καταστράφηκαν οι προτομές του Ερμή που ήταν
τοποθετημένες στην αγορά και στα σταυροδρόμια των Αθηνών. Οι υποψίες στράφηκαν
στον Αλκιβιάδη, τον εμπνευστή και εκ των στρατηγών της εκστρατείας. Πώς και
γιατί μας εξηγεί ο Θουκυδίδης στο κείμενο που ακολουθεί.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Ερωτήσεις κατανόησης
κειμένου <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
1. Σε ποια
στοιχεία στηρίχθηκε η κατηγορία εναντίον του Αλκιβιάδη; <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
2. Ποιοι
πρωτοστάτησαν στην διαμόρφωση των κατηγοριών εναντίον του Αλκιβιάδη; Με ποιο
κίνητρο; <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
3. Ποια η άποψη
του Θουκυδίδη για την αλήθεια των κατηγοριών; Αξιοποιήστε το κείμενο για να
εξαγάγετε τα συμπεράσματά σας.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Απόδοση</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Να αποδώσετε σε φυσικό νεοελληνικό λόγο την ακόλουθη φράση
του κειμένου: «ο<span style="font-family: Tahoma;">ἱ</span> μάλιστα τ<span style="font-family: Tahoma;">ῷ</span> <span style="font-family: Tahoma;">Ἀ</span>λκιβιάδ<span style="font-family: Tahoma;">ῃ</span> <span style="font-family: Tahoma;">ἀ</span>χθόμενοι
<span style="font-family: Tahoma;">ἐ</span>μποδ<span style="font-family: Tahoma;">ὼ</span>ν
<span style="font-family: Tahoma;">ὄ</span>ντι σφίσι μ<span style="font-family: Tahoma;">ὴ</span> α<span style="font-family: Tahoma;">ὐ</span>το<span style="font-family: Tahoma;">ῖ</span>ς το<span style="font-family: Tahoma;">ῦ</span>
δήμου βεβαίως προεστάναι, κα<span style="font-family: Tahoma;">ὶ</span>
νομίσαντες, ε<span style="font-family: Tahoma;">ἰ</span> α<span style="font-family: Tahoma;">ὐ</span>τ<span style="font-family: Tahoma;">ὸ</span>ν <span style="font-family: Tahoma;">ἐ</span>ξελάσειαν, πρ<span style="font-family: Tahoma;">ῶ</span>τοι
<span style="font-family: Tahoma;">ἂ</span>ν ε<span style="font-family: Tahoma;">ἶ</span>ναι,
<span style="font-family: Tahoma;">ἐ</span>μεγάλυνον κα<span style="font-family: Tahoma;">ὶ</span> <span style="font-family: Tahoma;">ἐ</span>βόων <span style="font-family: Tahoma;">ὡ</span>ς <span style="font-family: Tahoma;">ἐ</span>π<span style="font-family: Tahoma;">ὶ</span> δήμου καταλύσει τά τε μυστικ<span style="font-family: Tahoma;">ὰ</span> κα<span style="font-family: Tahoma;">ὶ</span>
<span style="font-family: Tahoma;">ἡ</span> τ<span style="font-family: Tahoma;">ῶ</span>ν
<span style="font-family: Tahoma;">Ἑ</span>ρμ<span style="font-family: Tahoma;">ῶ</span>ν
περικοπ<span style="font-family: Tahoma;">ὴ</span> γένοιτο»<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Αυτός ο τρόπος προσέγγισης του αρχαίου κειμένου υποδεικνύει
ότι το συνολικό αίτημα που διατυπώθηκε
με το «νέο» πρόγραμμα σπουδών της Α
Λυκείου, είναι πολύ ουσιαστικό και η
επαναφορά της κυριαρχίας της μετάφρασης δεν συμβάλλει στην αναζωογόνηση του
μαθήματος.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
Π.Ν.ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ<o:p></o:p></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
Εκπαιδευτικός 6ου ΓΕΛ Νέας Ιωνίας<o:p></o:p><br />
<br />
<div style="text-align: left;">
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο <a href="http://www.alfavita.gr/arthra/%CE%B5%CE%BE%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%8D%CE%B8%CF%85%CE%BD%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80-%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CE%AC">Αλφαβήτα</a> στις 29-5-2013</div>
</div>
</div>
Σωτήρης Γκαρμπούνηςhttp://www.blogger.com/profile/11682309245237835518noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-12506457199678114232013-04-29T15:26:00.000+03:002013-04-29T15:26:25.278+03:00Γλώσσα και εθνική ταυτότητα στην Ελλάδα 1766-1976 (απόσπασμα)<br />
<div class="MsoNormal">
Το 1993 άρχισε να χρησιμοποιείται στο γυμνάσιο μια νέα σειρά
σχολικών εγχειριδίων, με τον τίτλο Η ελληνική γλώσσα μέσα από κείμενα αρχαία,
βυζαντινά και λόγια. Τα εν λόγω βιβλία δε δίδασκαν συστηματικά τα αρχαία
ελληνικά· αντί γι’ αυτό εισήγαν τους μαθητές σε προηγούμενα στάδια της γλώσσας τους,
μεταξύ άλλων και στην καθαρεύουσα του 19<sup>ου</sup> αιώνα. Αυτές οι πολύ
διαφορετικές ποικιλίες ελληνικών τσουβαλιάζονταν όλες μαζί κάτω από τον τίτλο «τα
παλιότερα ελληνικά μας». Τα βιβλία προσέφεραν στους μαθητές ένα «πασάλειμμα»
αρχαιοελληνικού λεξιλογίου και αρχαιοελληνικής γραμματικής, το οποίο υποτίθεται
ότι αρκούσε για την ανάγνωση και την επαρκή κατανόηση των σχετικών
αποσπασμάτων. Σύμφωνα με έναν από τους συντονιστές της εν λόγω πολιτικής,
απώτερος σκοπός ήταν να μπορέσουν οι μαθητές «να αποκτήσουν οι μαθητές μια
τέτοια ευαισθησία και καλλιέργεια που θα τους επιτρέψει να φθάσουν σε μια
ουσιαστικότερη και, κατά συνέπεια, αποτελεσματικότερη χρήση της Νέας Ελληνικής».<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Από το 1993, το περιεχόμενο και το σημείο εστίασης των
βιβλίων διδασκαλίας των «παλιότερων ελληνικών» στο γυμνάσιο άλλαξε σταδιακά,
και στις μέρες μας τα αντίστοιχα βιβλία φέρουν πλέον τον τίτλο Αρχαία Ελληνική
Γλώσσα. Παρ’ όλα αυτά, βασικό στόχος της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στο
γυμνάσιο είναι, ακόμη και σήμερα, να αποκτήσουν οι μαθητές μεγαλύτερη γνώση της ελληνικής συνολικά, με
την ελπίδα πως αυτό θα βελτιώσει την εκ μέρους τους χρήση της νεοελληνικής.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Στην επιχειρηματολογία υπέρ της υποχρεωτικής διδασκαλίας της
αρχαίας ελληνικής βλέπουμε να ανακυκλώνονται οι απόψεις του Κοραή και του Χατζιδάκι.
Πλήθος μεταφορές – πολλές από τις οποίες μάλλον παραπλανητικές – έχουν χρησιμοποιηθεί
στο διάβα των αιώνων όσον αφορά τη σχέση ανάμεσα στη νεοελληνική και την αρχαία
ελληνική γλώσσα, συμπεριλαμβανομένης και της μεταφοράς σύμφωνα με την οποία η
αρχαία ελληνική είναι η τροφός της νέας ελληνικής. Ωστόσο, η ανθεκτικότερη
μεταφορά των τελευταίων ετών είναι εκείνη που κάνει λόγο για «ρίζες». Η νεοελληνική
γλώσσα παρομοιάζεται με δέντρο του οποίου οι ρίζες είναι η αρχαία ελληνική και
το ποίο θα μαραθεί και θα πεθάνει αν αποκοπεί από αυτές. Η παραπάνω άποψη είναι
απότοκο μιας ευρέως διαδεδομένης άποψης στην Ελλάδα σύμφωνα με την οποία η
ελληνική γλώσσα δεν υπάρχει απλώς χάρη στη ζωντανή σύγχρονη χρήση της, αλλά
διαμέσου του ιστορικού της παρελθόντος.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="EN-US">Peter</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Mackridge</span>, Γλώσσα και εθνική
ταυτότητα στην Ελλάδα 1766-1976, Πατάκης, Αθήνα 2013, σελ. 403-404<o:p></o:p></div>
Σωτήρης Γκαρμπούνηςhttp://www.blogger.com/profile/11682309245237835518noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-5136265202196998572013-01-03T20:27:00.001+02:002013-01-03T22:06:27.236+02:00Ενδογλωσσική ανισοτιμία<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal">
[…]</div>
<div class="MsoNormal">
Υποτίθεται ότι ύστερα από τη μεταδικτατορική μεταρρύθμιση της δεκαετίας του ΄70, το γλωσσικό μας ζήτημα βρήκε την οριστική του λύση προς όφελος της δημοτικής. Η λύση όμως αυτή παραμένει μερική και μάλλον τυπική, αν συνυπολογιστούν οι αυξανόμενες (μέσα στη δεκαετία του ΄80 και στη δεκαετία του ΄90) καταγγελίες για την ανεπάρκεια της ομιλούμενης γλώσσας, η πενία της οποίας προτείνεται να θεραπευθεί με έμμεση έστω αναγωγή της στην αρχαία ελληνική γλώσσα και στις νεότερες λόγιες παραλλαγές της.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36pt;">
Συμπέρασμα πρώτο και πρόχειρο: σε ό,τι αφορά τουλάχιστον την ελληνική γλώσσα (σε μικρότερο ίσως βαθμό και την νεοελληνική λογοτεχνία), η αντίθεση ισχύος και ασθένειας παραμένει σταθερή· το γλωσσικό παρελθόν διεκδικεί τον τίτλο του ισχυρού, ενώ το γλωσσικό παρόν εκτιμάται ως ελλειμματικό και ασθενές.</div>
<div class="MsoNormal">
Η καθιέρωση ανισοτιμίας ανάμεσα στην αρχαία ελληνική και στη νέα ελληνική γλώσσα ελέγχεται και στη μεταφραστική μας θεωρία και πρακτική, καθώς αμφισβητείται, απολύτως ή σχετικώς, η μεταφρασιμότητα της πρώτης στη δεύτερη – ας πούμε της ισχυρότερης στην ασθενέστερη γλώσσα.</div>
<div class="MsoNormal">
[…]</div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36pt;">
Το τελικό πόρισμα είναι ότι: η δογματική προσήλωση στην αξιολογική προτεραιότητα της γλώσσας-<i>πηγή </i>(την οποία οφείλει να υπηρετήσει και να μιμηθεί κατά το δυνατόν η γλώσσα στόχος) οδηγεί σε μια θεολογία της κλασικής γλώσσας και των κλασικών κειμένων, με την έννοια ότι εδώ προϋποτίθεται ένας αρχικός και πρότυπος Λόγος, η μετάφραση του οποίου, αν δεν είναι εξ ορισμού αδύνατη, παραμένει εξ αποτελέσματος γλωσσικά εξαρτημένη και πλημμελής.</div>
<div class="MsoNormal">
[…]</div>
<div class="MsoNormal">
…θα περίμενε κάποιος ότι, στον τόπο μας και στις μέρες μας, η μετάφραση των αρχαιοελληνικών κειμένων θα ήταν ευκολότερη και ευτυχέστερη, εξαιτίας εσωτερικής συγγένειας, ή και συνέχειας, μεταφραζόμενης και μεταφραστικής γλώσσας. Στην πραγματικότητα όμως συνέβη το αντίθετο.</div>
<div class="MsoNormal">
Ακριβώς επειδή, βάσει της μακραίωνης ενδογλωσσικής ιδεολογίας για την οποία μίλησα, η νεοελληνική θεωρήθηκε πενιχρό αποβλάστημα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, της αμφισβητήθηκε και η μεταφραστική της ικανότητα, ειδικότερα ως προς τα κλασικά κείμενα της ελληνικής αρχαιότητας. Έτσι από καλός μεταφραστικός αγωγός, η δημοτική γλώσσα αντιμετωπίστηκε ως ιδιαζόντως κακός αγωγός. Αποτέλεσμα αυτής της ενδογλωσσικής ιδεοληψίας ήταν να αναπτυχθούν στη συντηρητική μεταφραστική θεωρία και πράξη του τόπου μας δύο, συμπληρωματικές μεταξύ τους, τάσεις: η δογματικότερη απέρριπτε εξαρχής τη δυνατότητα μετάφρασης των κλασικών κειμένων στη σύγχρονη νεοελληνική· η μετριοπαθέστερη θεώρησε τη συγκεκριμένη μεταφραστική παραγωγή λύση εκπαιδευτικής και μόνον ανάγκης, επιμένοντας ότι οι νεοελληνικές μεταφράσεις κλασικών κειμένων μεταφέρουν απλώς το νόημα του πρωτοτύπου, κατά κανένα όμως τρόπο δεν αποτελούν γλωσσικό και λογοτεχνικό ισοδύναμό του. Αξιοσημείωτο είναι ότι η μεταφραστική αυτή υποτίμηση της νεοελληνικής περιορίστηκε στην αρχαία γλώσσα και στα αρχαία ελληνικά κείμενά της, ενώ δεν επεκτάθηκε, εμφανώς τουλάχιστον, στις νεοελληνικές μεταφράσεις και της ξενόγλωσσης λογοτεχνίας.</div>
<div class="MsoNormal">
[…]</div>
<div class="MsoNormal">
Τέλος, προϋπόθεση για τη μετάφραση των αρχαίων ελληνικών κειμένων είναι η αποκαθήλωσή τους από τη συμβατική τους σταύρωση στο εικονοστάσι της κλασικής τελετουργίας. Διαφορετικά ο μεταφραστής ενδίδει είτε στον αποτρόπαιο τρόμο είτε στην παρακλητική προσευχή.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
Δ. Ν. Μαρωνίτης<i>, Ενδογλωσσική ανισοτιμία</i> στο <i>"Ισχυρές" και "ασθενείς" γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού. </i>επιμ. Α.-Φ.<i> </i>Χριστίδης, 1999 (Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου, Θεσσαλονίκη 1997).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<i></i></div>
</div>
Σωτήρης Γκαρμπούνηςhttp://www.blogger.com/profile/11682309245237835518noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-67561600967191434552012-11-13T21:37:00.000+02:002012-11-13T21:37:30.831+02:00Λόγος για τα αρχαία ελληνικά<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal">
Εν πάση περιπτώσει ο Τρίτσης πλούτισε(!) τον νεοελληνικό μας
λόγο με τη λέξη «λεξιπενία», από την οποία «λεξιπενία» θα απαλλάσσονταν τα ελληνόπουλα,
μόνο αν μάθαιναν στο γυμνάσιο αρχαία ελληνική γλώσσα. Αυτά υποστήριζε ένας
αρχιτέκτονας, υποκινούμενος προφανώς από συντηρητικούς, και όχι μόνο στον τομέα
της γλώσσας, κύκλους. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36.0pt;">
Η συνέχεια είναι γνωστή: στην αρχή
η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας παρουσιάστηκε στον ελληνικό χώρο ως
«πειραματική» διδασκαλία σε πρόσθετες, εκτός δηλαδή του κανονικού = του νόμιμου
προγράμματος, ώρες, σε ημιδημόσια
ιδιωτικά σχολεία. Σύντομα το «πείραμα» θεωρήθηκε ιδιαίτερα επιτυχές και
τα ελληνόπουλα, όλα πια, άρχισαν από το 1987
να διδάσκονται πάλι την αρχαία ελληνική γλώσσα στο γυμνάσιο παρά τις αρμόδιες και
συνετές φωνές που ακούστηκαν στο μεταξύ. Είπα «να διδάσκονται», γιατί δυστυχώς
δεν μπορούσα να πω «να μαθαίνουν». Κρίμα όλες οι θεωρίες και όλοι οι κόποι! </div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36.0pt;">
Πώς μπορούσαν τα παιδιά, από το
δεύτερο κιόλας μάθημα αρχαίων ελληνικών, να καλούνται να τονίσουν τις
αποφθεγματικές φράσεις «σπευδε βραδεως», «γνωθι σαυτον», «θνησκε υπερ πατριδος»,
«παταξον μεν, ακουσον δε»; Μήπως ήξεραν καν σε ποια συλλαβή να βάλουν τον τόνο σ’ αυτές τις περίεργες, πάντως
άγνωστές τους λέξεις; (Θέλω να πω: ΄Ηξεραν τα παιδιά αν πρέπει να πουν σπεύδε η
σπευδέ, βραδέως ή βραδεώς, γνώθι ή
γνωθί; Κι εμείς δεν τους ζητούσαμε μόνο να πουν σωστά αυτές τις λέξεις, αλλά και να βάλουν σωστά τις οξείες και τις περισπωμένες! Αλήθεια, πώς
θα μπορούσαν τα παιδιά της πρώτης Γυμνασίου
-πέρα από όλα τα άλλα- να ξέρουν την ποσότητα του γιώτα στη λήγουσα της λέξης γνωθι,
ώστε να βάλουν τον σωστό τόνο στο ωμέγα της πρώτης συλλαβής; Φοβούμαι ότι όσοι
τα ζητούν όλα αυτά από τα παιδιά της πρώτης
γυμνασίου, στο δεύτερο κιόλας μάθημα αρχαίας ελληνικής γλώσσας, απλώς
-πώς να το πω, αγαπητοί μου φίλοι, δεν έχουν το γν<span style="font-family: Tahoma;">ῶ</span>θι σαυτόν.) Ακόμη: Ποια παιδιά έμαθαν τελικά τις δασυνόμενες λέξεις
της αρχαίας ελληνικής γλώσσας; Για να μην πω: ποια παιδιά έμαθαν τι θα πει «δασεία»
και τι θα πει «ψιλή» = γιατί αυτή η διάκριση των λέξεων στην αρχαία ελληνική γλώσσα
σε δασυνόμενες και σε ψιλούμενες; Ποια παιδιά έμαθαν τι θα πει «γενική» και τι θα
πει «δοτική»; Ποια παιδιά, πέρα από το ποιες είναι οι καταχρηστικές δίφθογγοι, έμαθαν
και γιατί λέγονται έτσι; Και κάτι αληθινά εξωφρενικό: οι μαθητές του γυμνασίου
έφτασαν να μαθαίνουν λέξεις όπως γεωμόρος, ζεύγλη, κτέανον, κτηνηδόν και άλλες τέτοιες
μερικές από αυτές άπαξ ειρημένες σε ολόκληρη την αρχαία ελληνική γραμματεία που
έφτασε ως εμάς! Αλήθεια, μαθαίνοντας τέτοιες λέξεις οι μαθητές θα κάνουν πλουσιότερο
το νεοελληνικό τους λεξιλόγιο;</div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36.0pt;">
</div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right; text-indent: 36.0pt;">
Δημήτρης
Λυπουρλής (απόσπασμα ομιλίας που εκφωνήθηκε στη Λευκωσία στις 3/12/2010. Δημοσιεύθηκε στο Φιλόλογο τ. 143. Ολόκληρη η ομιλία βρίσκεται και στην <a href="http://www.moec.gov.cy/analytika_programmata/pdf/drastiriotites/03_12_2010_archaia-ellinika.pdf">ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου</a>)</div>
<br />
</div>
Σωτήρης Γκαρμπούνηςhttp://www.blogger.com/profile/11682309245237835518noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-10435716278004142152012-10-02T17:47:00.000+03:002012-10-02T17:52:03.981+03:00Ο Χομπσμπάουμ για την καθαρεύουσα<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal">
…όπου υπάρχει ή φαίνεται να υπάρχει συνέχεια μεταξύ του
πρωτο-εθνικισμού και του σύγχρονου εθνικισμού είναι πολύ πιθανόν αυτή να είναι
τεχνητή. […] Μερικές φορές, πράγματι, μπορούμε να δούμε την ολική ασυμφωνία
μεταξύ πρωτο-εθνικισμού και σύγχρονου εθνικισμού, ακόμα κι όταν συνυπάρχουν
ταυτοχρόνως και σε συνδυασμό. Οι λόγιοι υπέρμαχοι και οργανωτές του ελληνικού
εθνικισμού στις απαρχές του δέκατου ένατου αιώνα εμπνέονταν αναμφιβόλως από τη
σκέψη της αρχαίας ελληνικής δόξας, η οποία ξεσήκωνε και τον ενθουσιασμό των
μορφωμένων, δηλαδή με κλασική παιδεία, φιλελλήνων στο εξωτερικό. Και η εθνική λόγια
γλώσσα που κατασκευάστηκε από αυτούς και γι’ αυτούς, η καθαρεύουσα, ήταν και είναι
ένα πομπώδες νεοκλασικό ιδίωμα που επεδίωκε να επαναφέρει πίσω στην αληθινή τους
κληρονομιά τη γλώσσα των απογόνων του Θεμιστοκλή και του Περικλή που η σκλαβιά
δύο χιλιάδων ετών την είχε αλλοιώσει. Αλλά οι πραγματικοί Έλληνες οι οποίοι σήκωσαν
τα όπλα για αυτό που κατέληξε να γίνει ο σχηματισμός ενός νέου ανεξάρτητου
εθνικού κράτους, δεν μιλούσαν την αρχαία ελληνική περισσότερο απ’ όσο μιλούσαν
οι Ιταλοί τη λατινική γλώσσα. Μιλούσαν και έγραφαν στη δημοτική. Ο Περικλής, ο
Αισχύλος, ο Ευρυπίδης και οι δόξες της αρχαίας Σπάρτης και Αθήνας δεν σήμαιναν
πολλά, αν σήμαιναν κάτι, για αυτούς, και στην περίπτωση που τους είχαν ακουστά
δεν θεωρούσαν ότι είχαν σχέση με αυτούς. Παραδόξως, αντιπροσώπευαν τη Ρώμη παρά
την Ελλάδα (ρωμιοσύνη), δηλαδή θεωρούσαν τους εαυτούς τους κληρονόμους της εκχριστιανισμένης
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (δηλαδή του Βυζαντίου). Πολεμούσαν ως χριστιανοί εναντίον
των άπιστων μουσουλμάνων, ως ρωμαίοι εναντίον των τουρκικών σκυλιών.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<i><span lang="EN-US" style="background: white; color: #222222; font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">E</span></i><i><span style="background: white; color: #222222; font-family: Arial; font-size: 11.0pt;">.<span class="apple-converted-space"> </span></span></i><i><span lang="EN-US" style="background: white; color: #222222; font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">J</span></i><i><span style="background: white; color: #222222; font-family: Arial; font-size: 11.0pt;">.<span class="apple-converted-space"> </span></span></i><i><span lang="EN-US" style="background: white; color: #222222; font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">Hobsbawm</span></i><i><span style="background: white; color: #222222; font-family: Arial; font-size: 11.0pt;">,
Έθνη και Εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα, εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα, 1994 σελ.111-112<o:p></o:p></span></i></div>
</div>
Σωτήρης Γκαρμπούνηςhttp://www.blogger.com/profile/11682309245237835518noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-70711242822223062542012-08-19T19:25:00.002+03:002012-08-19T19:27:22.925+03:00Ο Χρίστος Τσολάκης για τα αρχαία και νέα ελληνικά<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #20124d;"><em>Ερώτηση: Αναζωπυρώνεται πάλι η συζήτηση γύρω από το γλωσσικό μας πρόβλημα. Πολλοί πιστεύουν ότι η επαναφορά των Αρχαίων Ελληνικών στο γυμνάσιο και η διδασκαλία τους από το πρωτότυπο θα το λύσει. Ποια είναι η δική σας άποψη;</em></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #20124d;">Χρίστος Τσολάκης: Έτσι νομίζουμε... αλλά, αν κοιτάξουμε προσεκτικότερα, χωρίς προκαταλήψεις, την ιστορική διάσταση αυτού του πράγματι εθνικού θέματος, θα διαπιστώσουμε ότι δε βρίσκεται εκεί, στ' Αρχαία Ελληνικά δηλαδή, η λύση του. Δεν παίρνω αρνητική θέση απέναντι στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία ούτε υποτιμώ τον αρχαιοελληνικό γλωσσικό θησαυρό. Πιστεύω στην αξία του και στη χρησιμότητα του. Πιστεύω ότι μπορούμε να ωφεληθούμε από τη γλώσσα των Αρχαίων και, γενικότερα, από τη γλωσσική μας παράδοση. Καλά και άγια όλα αυτά. Δε λύνουν όμως το γλωσσικό μας πρόβλημα. Αυτό, τουλάχιστον, διδάσκει η ιστορία. Αν είχε τη δυνατότητα η γλώσσα των Αρχαίων Ελλήνων να δώσει τη λύση στα σημερινά μας γλωσσικά προβλήματα, θα το είχε κάνει εδώ και εκατόν εξήντα χρόνια. Γιατί τόσα χρόνια, εκατόν εξήντα, διδάσκονταν και διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά στα ελληνικά σχολεία. Κι όμως από τον προηγούμενο αιώνα κιόλας ζητούσε το έθνος γλωσσική μεταρρύθμιση. Από τότε δηλαδή που τα Αρχαία Ελληνικά διδάσκονταν 6-8 ώρες την εβδομάδα στο δημοτικό σχολείο και 8-10 ώρες την εβδομάδα στο γυμνάσιο. Το 1899 ο Υπουργός της Παιδείας Ευταξίας υπέβαλε στη Βουλή ριζοσπαστικά νομοσχέδια με στόχο την εκπαιδευτική, γενικότερα, και τη γλωσσική, ειδικότερα, μεταρρύθμιση. Έγραφε στην εισήγηση του: «Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι το πρώτιστον των μαθημάτων της εγκυκλίου παιδείας ημών... Και όμως πόσοι αποφοιτώντες εκ των γυμνασίων και εξ αυτού του Πανεπιστημίου δύνανται να ερμηνεύσωσι καν απταίστως και αυτούς τους πεζούς συγγραφείς της; Πόσοι δεν συναποκομίζουσι τον κόρον και την αηδίαν κατά της ελληνικής γλώσσης και των αιωνίων μνημείων αυτής;»</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #20124d;">[…]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #20124d;"><em>Ερώτηση: Και πού νομίζετε ότι βρίσκεται η λύση του προβλήματος;</em></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #20124d;">Χρίστος Τσολάκης: Κατ' αρχάς, όπως σημείωσα ήδη, δε νομίζω ότι υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα. Εκτός αν μιλούμε για την καλλιέργεια της μητρικής μας γλώσσας. Πράγμα αναγκαίο σε κάθε λαό, και στον ελληνικό. Αλλά εν πάση περιπτώσει, αν δεχθούμε τις Κασσάνδρες, ότι υπάρχει δηλαδή κάποιο πρόβλημα γλώσσας, αυτό θα πρέπει να το εντοπίσουμε στα άτομα και όχι στη γλώσσα.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #20124d;"><em>Ερώτηση: Αυτά που λέτε σημαίνουν ότι δε δέχεστε ότι υπάρχει πρόβλημα λεξιπενίας;</em></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #20124d;">Χ. Τσολάκης: Και βέβαια δεν υπάρχει. Ο γλωσσικός μας θησαυρός είναι στο ύψος του πνευματικού μας θησαυρού. Το είπε, άλλωστε, ο μεγαλύτερος γλωσσολόγος μας, ο Γ. Χατζιδάκης: «Διανοητικός και γλωσσικός πλούτος εξισούνται προς αλλήλους». Η γλώσσα μας βρίσκεται στο ύψος του πολιτισμού μας. Αν ψηλώσει ο πολιτισμός μας, θα ψηλώσει και η γλώσσα. Δεν είναι δυνατόν η γλώσσα να είναι ψηλότερη από τον πολιτισμό μας, ούτε ο πολιτισμός μας ψηλότερος από τη γλώσσα μας. Η γλώσσα είναι κοινωνικό προϊόν. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #20124d;">[...]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #20124d;">Χρίστος Τσολάκης, 1991</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #20124d;">Χρίστος Τσολάκης από το λόγο στη συνείδηση του λόγου, Θεσσαλονίκη, 2002, Βάνιας, σ. 13-14</span></div>
<br />
Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-33521167384330463292012-08-01T12:56:00.000+03:002012-08-01T12:56:33.004+03:00Τρεις στιγμές για τον Χρίστο Τσολάκη<div style="text-align: justify;">
«Να εδώ», μου δείχνει στη σελίδα 174 της σχολικής γραμματικής. «Ήμουνα συνεχώς στο τυπογραφείο όταν θα έβγαινε η γραμματική και βρήκα ευκαιρία να συμπληρώσω την τελευταία στιγμή. Υπήρχε ένα μικρό κενό και επειδή δεν χωρούσε, το βάλαμε με μικρότερα γράμματα»: </div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<em>Στον παθητικό παρατατικό συνηθίζονται για το πρώτο και δεύτερο πρόσωπο πληθυντικού και οι τύποι σε -μασταν, -σασταν: </em></div>
<em>δενόμαστε – δενόμασταν, δενόσαστε – δενόσασταν, αγαπιόμασταν κτλ.</em><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgemOMcMQMQfipdLAZPYUPpKQ_KXlt5IzV76iuRvwTdo8uqxAXO_YxRBP6BA2ytPYy63JGF5yvRxnUrvdysmM-8gcquoIOMwNLjnebzU7eiqQU4BNTMcREvGvanF_TsTsC54L9eMsB9RiK_/s1600/174.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" eda="true" height="216" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgemOMcMQMQfipdLAZPYUPpKQ_KXlt5IzV76iuRvwTdo8uqxAXO_YxRBP6BA2ytPYy63JGF5yvRxnUrvdysmM-8gcquoIOMwNLjnebzU7eiqQU4BNTMcREvGvanF_TsTsC54L9eMsB9RiK_/s320/174.JPG" width="320" /></a></div>
Ήταν Πέμπτη, 30 Ιουνίου 2011 μεσημέρι, στο γραφείο του, στον πύργο του παιδαγωγικού. Τον συνάντησα για τη διπλωματική μου με θέμα την γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976 και συζητήσαμε για σχεδόν τρεις ώρες. Μέσα από τις κουβέντες του παρέλασε όλη η σύγχρονη εκπαιδευτική ιστορία μας. Κόντευε 4, όταν τον ευχαρίστησα και τον αποχαιρέτησα.<br />
<br />
<br />
<div style="text-align: justify;">
Σάββατο, 5 Νοεμβρίου 2011, μεσημέρι λίγο μετά τις 12 στο Δίον, στο ξενοδοχείο όπου γίνονται οι εργασίες του <a href="http://www.nured.uowm.gr/dion/Archike.html" target="_blank">Συνεδρίου </a>για τα 35 χρόνια από την γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Παρακολουθώ την πανηγυρική συνεδρία, όταν μπαίνει στην αίθουσα και κάθεται μια σειρά μπροστά μου, στη μέση της αίθουσας. Τον χαιρετώ. Κύριε καθηγητά, του λέει ένας, πάτε μπροστά. Δεν πειράζει, το ίδιο είναι, απαντά. Θα πάω όταν έρθει η σειρά μου. Ανεβαίνει στο βήμα και καταθέτει τη μαρτυρία του. </div>
<div style="text-align: center;">
<img border="0" eda="true" height="137" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2sb5fkdreYy64ujqH3eJXtDYMF447pLKAJ4i4J5CqdCkyOV78qyCOb3oNzNFDrcIvlwjr_j5UWJlUe01Ji0C-ONZzBrbw6OvXL42oAYXJI_-R1APrliYzHOWcqR3ekoMxI82EepX_zPO9/s320/DSC01667.JPG" width="320" /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Επιστρέφει στην ίδια καρέκλα. Έχει μαζί του κάποια βιβλία, κυρίως τα βιβλία γλωσσικής διδασκαλίας που συνέταξε με τη συγγραφική ομάδα του στη δεκαετία του 1980. Ακόμα, έχει τη χουντική «Εθνική Γλώσσα» του αρχηγείου ενόπλων δυνάμεων, έκδοση του 1973. Είχαμε μιλήσει για το συγκεκριμένο βιβλίο. Έχει μία διαφορά από την έκδοση που έχω εγώ: αναφέρει την «εταιρεία των φίλων του λαού» και τα ονόματα του διοικητικού συμβουλίου της στο εσώφυλλο, έχει και δισέλιδο πρόλογο. Του το ζητώ και φωτογραφίζω βιαστικά για το αρχείο μου. </div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Τρεις βδομάδες μετά, Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2011 με τον Σωτήρη πάμε στη Θεσσαλονίκη. Ανάμεσα στα άλλα για να τον βρούμε και να μας δώσει κείμενό του για τον Α.Β. Μουμτζάκη, ώστε να το προτάξουμε στο αφιέρωμα που ετοιμάζαμε με τον Συνδέσμου Φιλολόγων ν. Δράμας. Τηλεφωνούμε και δίνουμε ραντεβού στα γραφεία του «Φιλόλογου», στη Μπρούφα 12. Τον συναντάμε κατά τις 8 ανάμεσα στους φίλους και συνεργάτες του, μέσα σ’ έναν χώρο που νιώθει όμορφα. </div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Μετά από μέρες έστειλε το κείμενο που υποσχέθηκε για το <a href="http://users.sch.gr/stava/m/index.htm" target="_blank">ψηφιακό αφιέρωμα</a> στον Μουμτζάκη. Μέρος ενός κειμένου ολοκληρωμένου που υποσχέθηκε να μας το δώσει όταν θα βγάλουμε το αφιέρωμα σε μορφή έντυπη… </div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
Β.Σ.</div>Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com0Δράμα 661 00, Ελλάδα41.14978 24.146418141.125867 24.106936100000002 41.173693 24.1859001tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-20655556494763376242012-06-13T17:45:00.002+03:002012-06-13T17:46:06.256+03:00Σκέψη και γλώσσα (Λεβ Βιγκότσκι)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Και
πρώτα-πρώτα η ανάλυση μας οδηγεί στην διάκριση δύο επιπέδων μέσα στην ίδια την
γλώσσα. Η έρευνα δείχνει ότι η εσωτερική, ή σημασιολογική νοηματική πλευρά της
γλώσσας και η εξωτερική, φωνητική πλευρά της γλώσσας, παρ’ όλο που αποτελούν μια
ενότητα, υπόκεινται στους δικούς τους ιδιαίτερους νόμους. Η γλωσσική ενότητα
είναι μια πολύπλοκη, αλλά ανομοιογενής ενότητα. Οι εκατέρωθεν κινήσεις της
σημασιολογικής και της φωνητικής πλευράς της γλώσσας διαφαίνονται σε μια σειρά
συμπερασμάτων που σχετίζονται με τον τομέα της παιδικής γλωσσική εξέλιξης.
Θέλουμε να επισημάνουμε μόνο τα δύο σημαντικότερα γεγονότα.</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Ως γνωστόν η
εξωτερική πλευρά της γλώσσας στο παιδί εξελίσσεται από την χρήση μιας λέξης
στην σύναψη δύο ή τριών λέξεων, μετά στην απλή πρόταση και στην σύνδεση
προτάσεων και, ακόμη αργότερα, σε σύνθετες προτάσεις και σε μια συνεκτική
γλώσσα, που απαρτίζεται από μια πρόδηλη σειρά προτάσεων. Το παιδί προχωρεί
λοιπόν, καθώς αυξάνεται ή κατοχή της ηχητικής πλευράς της γλώσσας, από τα μέρη
στο όλο. Γνωστό είναι επίσης ότι η πρώτη λέξη του παιδιού ως προς την σημασία
της αποτελεί μια μονολεκτική πρόταση. Στην εξέλιξη της σημασιολογικής πλευράς
της γλώσσας το παιδί αρχίζει με το όλο, με την πρόταση, και μόλις αργότερα
περνά στην κατοχή των ιδιαίτερων νοηματικών ενοτήτων, στις σημασίες των
επιμέρους λέξεων, αναλύοντας τις συμπιεσμένες, εκφρασμένες με μια μονολεκτική
πρόταση ιδέες του σε μια σειρά επιμέρους αλληλένδετων σημασιών λέξεων. Αν
εντοπίσουμε το αρχικό και το τελικό σημείο της εξέλιξης της σημασιολογικής και
της ηχητικής πλευράς της γλώσσας, μπορούμε να πεισθούμε εύκολα ότι αυτή
αναπτύσσεται σε αντίθετες κατευθύνσεις. Η σημασιολογική πλευρά της γλώσσας
προχωρά στην εξέλιξη της από το όλο στο μέρος, από την πρόταση στην λέξη, η
εξωτερική πλευρά αντίθετα από το μέρος στο όλο, από την λέξη στην πρόταση.</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
σ. 367-368</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Συνεπώς σκέψη
και λέξη δεν είναι εξ αρχής κομμένες σύμφωνα μ’ ένα δείγμα. Κατά κάποιον τρόπο
μπορούμε να πούμε ότι ανάμεσα τους υπάρχει μάλλον μια αντίφαση παρά μια
συμφωνία. Η γλωσσική συγκρότηση δεν είναι κάποιος απλός αντικατοπτρισμός της
νοητικής συγκρότησης. Η γλώσσα δεν είναι έκφραση μιας έτοιμης σκέψης. Όταν
μεταβάλλεται η σκέψη σε ομιλία, διαρθρώνεται και μεταβάλλεται. Η σκέψη δεν
εκφράζεται στην λέξη, αλλά επιτελείται στην λέξη. Γι’ αυτό ακριβώς οι
αντιθετικές εξελίξεις της σημασιολογικής και της ηχητικής πλευράς της γλώσσας
αποτελούν γνήσια ενότητα εξαιτίας ακριβώς της αντιθετικής πορείας τους.</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
σ. 369</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="color: #0c343d;"><o:p> </o:p>Πρέπει ακόμη
να θίξουμε με λίγα λόγια τις προοπτικές που προκύπτουν από την εργασία μας. Η
εργασία μας μάς φέρνει κοντά σ ένα ακόμη πιο ευρύ και βαθύτερο πρόβλημα απ’
αυτό της σκέψης, δηλαδή στο πρόβλημα της συνείδησης. Προσπαθήσαμε να
ερευνήσουμε πειραματικά την σχέση της λέξης με το αντικείμενο, με την
πραγματικότητα, και την διαλεκτική μετάβαση από το συναίσθημα στην σκέψη, και
να αποδείξουμε ότι η πραγματικότητα αντανακλάται διαφορετικά στην σκέψη απ’
ό,τι στο συναίσθημα κι ότι το κύριο διακριτικό γνώρισμα της λέξης είναι η
γενικευμένη αντανάκλαση της πραγματικότητας. Έτσι αγγίξαμε μια πλευρά της φύσης
της λέξης που μπορεί να ερευνηθεί μόνο σε σχέση με το γενικότερο πρόβλημα της
λέξης και της συνείδησης. Αν το συναίσθημα και η σκέψη είναι διαφορετικές
διαδικασίες αντανάκλασης, τότε αποτελούν και διαφορετικούς συνειδησιακούς τύπους.
Συνεπώς η σκέψη και η γλώσσα είναι κατάλληλες σαν κλειδί για την κατανόηση της
φύσης της ανθρώπινης συνείδησης. Αν «η γλώσσα είναι το ίδιο παλιά όπως η
συνείδηση», αν «η γλώσσα είναι η υπαρκτή πρακτική συνείδηση για τους άλλους και
κατά συνέπεια και για μένα», αν «η κατάρα της ύλης... βαρύνει εξ αρχής την
καθαρή συνείδηση», τότε είναι ολοφάνερο ότι όχι μόνο η σκέψη, άλλα ολόκληρη η
συνείδηση στην εξέλιξη της βρίσκεται σε συνάφεια με την εξέλιξη της λέξης. Οι
έρευνες δείχνουν ξανά και ξανά ότι η λέξη παίζει σημαντικό ρόλο στην συνείδηση
ως ολότητα και όχι στα επιμέρους τμήματα της. Η λέξη στην συνείδηση είναι -
όπως λέει ο Feuerbach - αδύνατη για κάθε ξεχωριστό άνθρωπο και δυνατή μόνο για
δύο. Είναι η αμεσότερη έκφραση της ιστορικής φύσης της ανθρώπινης συνείδησης.</span></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Η συνείδηση
αντανακλάται στην λέξη όπως ο ήλιος σε μια σταγόνα νερού. Η λέξη συμπεριφέρεται
προς την συνείδηση όπως ο μικρός κόσμος προς τον μεγάλο, όπως το ζωντανό
κύτταρο προς τον οργανισμό, όπως το άτομο προς τον κόσμο. Η εννοηματωμένη λέξη
είναι ο μικρόκοσμος της συνείδησης.</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
σ. 435-436</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: #660000; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: right; text-indent: 36pt;">
<span style="color: #660000;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><o:p> </o:p>Λεβ Βυγκότσκι,
Σκέψη και γλώσσα, Γνώση, 2008</span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
</div>ομικρονhttp://www.blogger.com/profile/17780169988518824621noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-18881807872770052472012-06-01T17:02:00.000+03:002012-06-01T17:02:00.537+03:00για τον δημοτικισμό στον μεσοπόλεμο (Δημήτρης Τζιόβας)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Σε αυτή την περίπτωση αποφασιστική ήταν και η στάση των νέων απέναντι στο δημοτικισμό, ένα κίνημα που συνδέθηκε με τη στροφή προς τις ρίζες και την ανακάλυψη της λαϊκής παράδοσης. Μετά το 1930 παρατηρούμε είτε μια επανεκτίμηση της εθνικής συμβολής του δημοτικισμού είτε μια διεκδίκηση του από επίδοξους συνεχιστές του εθνικού ή λαϊκού του οράματος. Και μια τέτοια αντιμετώπισή του δείχνει πως οι νέοι του '30 ήταν διατεθειμένοι να συμβιβάσουν το μοντερνισμό τους με τη λαϊκιστική ελληνικότητα του δημοτικισμού και να μιλήσουν ως επίγονοι του.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /><span style="color: #134f5c;"></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Το περιοδικό Ιδέα, για παράδειγμα, προσπαθεί να προσεταιρισθεί το δημοτικισμό ευελπιστώντας να τον σώσει από την «αρπάγη» του μαρξισμού και διακηρύσσοντας δια στόματος Σπ. Μελά ότι «η επανάσταση του δημοτικισμού είναι η μόνη αληθινή επανάσταση που μπορεί να γίνει στην Ελλάδα». Ο Μελάς δεν ξεχνά βέβαια να υπογραμμίσει και τον εθνικό χαρακτήρα αυτής της επανάστασης λέγοντας τα εξής: «Ο δημοτικισμός είναι η πιο καθολική, πιο γνήσια ελληνική επανάσταση, που βγαίνει μέσα από την εθνική ψυχή κι είναι απόλυτα προσαρμοσμένη στην εθνική πραγματικότητα. Τι άλλο εκφράζει με τρόπο πιο δυνατό και πιο ανάγλυφο από το δημοτικισμό τη βαθύτατη ανάγκη της εθνικής ψυχής να βεβαιώσει τον εαυτό της, παραμερίζοντας τις πολύμορφες ψευτιές και τις πλάνες που μας σκλαβώνουν». Με το πρόσχημα του γνήσιου και ιθαγενούς κινήματος, ο δημοτικισμός προβάλλεται όχι μόνο ως αίτημα εθνικής αυτογνωσίας αλλά και ως κυματοθραύστης στον εμφιλογχεύοντα «μοντερνισμό» είτε αυτός παίρνει τη μορφή ξένων λογοτεχνικών ρευμάτων είτε αντιπροσωπεύει την απειλή του μαρξισμού.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /><span style="color: #134f5c;"></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Στη συζήτηση για την εξέλιξη και την τύχη του δημοτικισμού συμμετέχει και το Άρχειον φιλοσοφίας και Θεωρίας των επιστημών είτε διαμαρτυρόμενο για το σφετερισμό του από «πνευματικούς τυχοδιώκτες» και «κρυπτοκομμουνιστές» είτε βλέποντας το γλωσσικό ζήτημα πιο θεωρητικά με βάση την αντίθεση λογοκρατίας και ρομαντισμού. Την πρώτη τάση εκπροσωπεί ο I. Ν. Θεοδωρακόπουλος, που περιγράφει με τον ακόλουθο τρόπο την πνευματική κατάσταση της Ελλάδας:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><em>Από το ένα μέρος οι σχολαστικοί που όσο και αν τους νομίζει κανείς νεκρούς φυτοζωούνε και θα φυτοζωούν ακόμα για καιρό, μαραίνοντας πολλούς νέους από το άλλο μέρος oι πνευματικοί αγύρτες που είναι και πολυώνυμοι, (προοδευτικοί, αριστεροί, πρωτοπόροι, διεθνικοί, συγχρονισμένοι), κι ανάμεσα σ’ αυτούς ο δυστυχισμένος ο λαός που τον τραβάει ο ένας δώθε κι ο άλλος κείθε.</em></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Τη δεύτερη τάση εκφράζει ο Παν. Κανελλόπουλος, που προσπαθεί να δει την αντίθεση δημοτικισμού και καθαρευουσιανισμού ως αντίθεση ρομαντισμού και λογοκρατίας αντίστοιχα, τονίζοντας πως λογοκρατική είναι η πνευματική κατεύθυνση και εκείνης της πλευράς των δημοτικιστών που συνδέθηκαν με το κοινωνικό κίνημα και βλέπουν τη δημοτική γλώσσα ως αντιπολιτευτικό μέσο εναντίον της άρχουσας αστικής τάξης.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><em>Εάν λύουν οι Μαρξισταί —γράφει ο Κανελλόπουλος— και το γλωσσικόν ζήτημα προς όφελος της δημοτικής, καταλήγουν εις την λύσιν αυτήν, ορμώμενοι επίσης εξ αρχών ορθολογιστικών, αρχών, αι οποίαι ουδεμίαν σχέσιν έχουν προς τον δημοτικισμόν, περί του οποίου επραγματεύθημεν ανωτέρω. Το πρόβλημα της δημοτικής ως προϊόντος του λαϊκού πνεύματος και ως συμβόλου της Ιστορικής του έθνους συνεχείας είναι εις αυτούς αδιάφορον</em>.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Και σε αυτές τις γνώμες λανθάνει η επίκριση των μαρξιστών και η προβολή της εθνικής αποστολής του υγιούς δημοτικισμού, που για τους πρώτους είναι αδιάφορη ή αδιανόητη. Εξετάζοντας όμως αυτές τις απόψεις ας μην ξεχνούμε ότι οι περισσότεροι νέοι συγγραφείς αντιμετωπίζουν αυτή την εποχή μια δέσμευση. Το ότι υποστήριζαν και έγραφαν τη δημοτική τους υποχρέωνε έμμεσα να παραδεχτούν και τον εθνιστικό λαϊκισμό του δημοτικισμού νοθεύοντας το μοντερνισμό ή το ριζοσπαστισμό τους. Η διεκδίκηση μάλιστα του δημοτικισμού από τους μαρξιστές ωθούσε τους συγγραφείς της γενιάς του ‘30 να τονίζουν όλο και περισσότερο την εθνική του σημασία υποβαθμίζοντας την κοινωνική πλευρά του που εξήραν οι μαρξιστές.</span></div>
<br />
<br />
<div style="text-align: right;">
Δημήτρης Τζιόβας, Οι μεταμορφώσεις του εθνισμού και το ιδεολόγημα της ελληνικότητας στο μεσοπόλεμο, Αθήνα, Οδυσσέας, 2006, σ. 25-27</div>
<br />
</div>ομικρονhttp://www.blogger.com/profile/17780169988518824621noreply@blogger.com0Δράμα 66100, Ελλάς41.15044 24.15225940.9591385 23.836402 41.341741500000005 24.468116000000002tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-21261277668095589952012-05-13T16:50:00.000+03:002012-05-13T16:51:23.454+03:00Ανοιχτό γράμμα για το γλωσσικό ζήτημα (Μανόλης Τριανταφυλλίδης)<div style="text-align: right;">
<span style="color: #351c75;">Προς τον Κύριο …</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #351c75;">Χαίρειν</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #351c75;">Μόναχο, Χριστούγεννα 1906</span></div>
<br />
<span style="color: #351c75;">Φίλε κύριε,</span><br />
<span style="color: #351c75;">[…]</span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Επαρατήρησα ότι οι πολλές και μεγάλες παρεξηγήσεις που κάνετε καταντούν υπερβολικά οχληρές, ανυπόφορες. Μου φάνηκε – ίσως να γελιέμαι – ότι κάπως απρόσεκτα και, τολμώ να πω, λίγο επιπόλαια, εβιαστήκατε να φιλοδωρήσετε με όλα τα δυνατά κοσμητικά επίθετα, εκείνους όλους, όσοι ευτύχησαν να μην έχουν, ή αν προτιμάτε, όσοι δεν ευτύχησαν να έχουν την ίδια γνώμη μαζί-σας.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">[…]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Ετέλειωσε. Η συνεννόηση μεταξύ-μας δεν είναι δυνατή. Δεν υπάρχει ούτε ένα σημείον επαφής. Ζούμε και οι δύο στην πόλη της Παλλάδος – καθώς τόσο ωραία το λέτε –, αλλά ζούμε σε δυο κόσμους τόσο διαφορετικούς, τόσο ξένους ώστε να μη εννοούμαστε· τόσο διαφορετικά μάτια και αυτιά έχομε, τόσο αλλιώτικα αισθανόμαστε, τόσο αλλιώτικες σκέψεις έχουμε, ώστε ο ένας βλέπει τον άλλο σαν ουρανοκατέβατο και απορώ πώς γίνεται να βρίσκουνται τέτοιοι άνθρωποι κάτω από τον ίδιο ήλιο.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Διαβάζετε το γράμμα-μου, βάζω όλα-μου τα δυνατά για να πω εκείνο που θέλω, ωραία, νόστιμα, καθαρά, σιταρένια και... με κεραυνώνετε με ένα «την γλώσσαν αυτήν αποκαλώ ανόητον, επειδή ουδέν ενόησα». Δηλαδή η γλώσσα-μου σας εμποδίζει να καταλάβετε όσα έλεγα (και τα οποία δεν ήταν βέβαια ανόητα ως γνώμες έξυπνων ανθρώπων). Διαβάζω και γω τα γράμματά-σας, προσπαθώ, ιδρώνω να μπω στο κεφάλι-σας, και βλέπω ότι δεν το κατορθώνω• ich kann mich nicht hineindenken, μέσα-σας [1]. Με την διαφοράν ότι δεν φταίει τώρα η γλώσσα-σας, ην καγώ εσπούδασά-ποτε, αλλά οι ιδέες-σας, τις οποίες εκφράζει. Δεν σας τό ‘λεγα; Δεν συνεννοούμαστε.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Ζούμε στην ίδια πόλη και όμως ο καθένας-μας βλέπει άλλα. Εμείς περπατούμε στους δρόμους-της, ζεσταινόμαστε στη λιακάδα-της, σεριανίζουμε στο Ζάππειο, πλέκουμε όνειρα στην αμμουδιά της φαληρικής ακρογιαλιάς, πίνουμε μπίρα, αγοράζουμε ψωμί από τα ψωμάδικα, σαρδέλες ή μουστάρδα από τον μπακάλη, κοιμούμαστε στα κρεβάτια-μας, μεταχειριζόμαστε λιφτ [2] γκαζ και ηλεκτρικό, τέλος πάντων κατοικούμε στα σπίτια-μας.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Εσείς πάλι στρωθήκατε στον Παρθενώνα• το ξέρω που θα διαμαρτυρηθήτε, αλλά εσυνηθίσατε και γι' αυτό δεν το καταλαβαίνετε, πιστέψτε όμως εμένα που σας βλέπω• το λέω χωρίς καμιά υπερβολή, και μόνο με μια μικρή μεταφορά. Θρονιαστήκατε λοιπόν μέσα στον Παρθενώνα• ονειρεύεστε την Παλλάδα• σας εμφανίζεται όχι μόνο καθ’ ύπνους, αλλά και μέρα μεσημέρι ο Μιλτιάδης• μιλάτε με τον Πλάτωνα• (σας καταλαβαίνει; το ρωτώ χωρίς να φοβούμαι πια να «διαρραγώ»• τόσες φορές εξέφρασα την δυσπιστία-μου και δεν έπαθα τίποτε). Ζήτε τόσο πολύ με τα περασμένα μεγαλεία, με το ευκλεές παρελθόν, ώστε ακόμη και όταν καμιά φορά κατεβήτε σ' εμάς κάτω, στην πόλη, ο νους-σας πάντα στα άλλα είναι γυρισμένος και δεν μπορείτε να βρεθήτε στα νερά-σας με την σημερινή κατάσταση, τα τωρινά χάλια. Έτσι, για να πούμε, έχετε κηρύξει πόλεμο κατά των Περιλαιμίων, (μόνο που δεν μας είπατε ακόμη, ποιοι είναι αυτοί οι κύριοι Περιλαίμιοι), όταν δήτε κανένα να φορή γελέκο ή σουρτούκο, του επιτίθεσθε, επειδή «δεν έχει αίσθησιν. . .» όχι του κρύου, αλλά «του καλού». Από όλην την ζωήν των Αθηνών, από όλα τα ζωντανά, όλα τα τωρινά βλέπετε, «νοείτε», μόνο όσα δεν άλλαξαν. Ξέρετε μόνο τα αρχαία, και αυτά βλέπετε ακόμη κι εκεί που δεν είναι. Στο Φάληρο βλέπετε ρηγμίνας [3] παρά θίν’ αλός και τριήρεις. Ξέρετε μόνο ό,τι είναι στον αέρα• αλλά και από αυτά όλα πάλι, μόνο τα νεκρά, όσα δεν μιλούν. Στοιχηματίζω πως δεν «νοείτε» τί είναι το σπουργίτι, τί είναι το γεράκι. Θα ακούτε το κελάδημα των αηδονιών στον Βασιλικό κήπο καμιά μαγευτική νυχτιά και θα σας θυμίζη το πολυ πολύ τον κέλαδον [4] και ορυμαγδόν των ομηρικών ηρώων. Από όσα είναι στον αέρα ξέρετε, μόνο τα οφιοειδή (τις σερμπαντίνες• αυτό το «εικάζω», επειδή δεν το λέτε καθαρά• τα παρακάτω όμως τα πήρα από το φιλικό-σας γράμμα), τον κυανούν ημών ουρανόν, ος διεπαιδαγώγησε την ψυχήν-σας (πώς;) και τις πινακίδες των μαγαζιών.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Έτσι μας πληροφορείτε, ότι η μπίρα πουλιέται στα ζυθοπωλεία, ότι το ψωμί-σας το αγοράζετε στα αρτοπωλεία, και ότι καταφεύγετε στα μπακάλικα των παντοπωλών, κάθε φορά που έχετε έλλειψη αβυρτάκης ή αφύων [5]. Και αυτό δηλαδή δεν το λέτε καθαρά, αλλά υποθέτω ότι τέτοια τρώτε. Ένας άνθρωπος, του οποίου η γλώσσα είναι «οποία υπάρχει και ευρίσκεται» γίνεται να βάλη εις το στόμα του σαρδέλες• 'πφ! αυτές είναι καλές για τους απαίσιους χυδαϊστάς• αυτές ας μείνουν για κείνους που τους λείπει «η ευγένεια της ψυχής εκείνη ης» κτλ. Το ίδιο και με την αβυρτάκην, η αβυρτάκη, της αβυρτάκης. «Ευρίσκετε, κύριοι, εν τη γλώσση αυτή τίποτε το επιλήψιμον;» Καθόλου. Η μουστάρδα πάλι της μουστάρδας, αν το πη κανείς, η ψυχή-του γέμει ταπεινών αισθημάτων. Ας μείνει λοιπόν και αυτή για όσους δεν έχουν αυτιά για την γλυκυτέραν μουσικήν. Μόνο με τους παντοπώλας τα μπλέξατε. Εδώ μας τα χαλάτε. Ο Κοραής τους είχε βαφτίσει βακαλίας• έτσι και τη λέσχη-σας την έλεγε κλωβόν (γιατί άραγε;)• δεν έχετε λίγα σέβη και για μας; μη ξεχνάτε πως μας είπατε θηριά• αλλ’ αφού ονειδίζετε και τον Κοραήν τί να είπω πλέον;</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Αλλά θα πω ακόμη κάτι. Γιατί μου φαίνεται ότι οι πτερυγισμοί του πνεύματός-σας στους αρχαίους συνδέονται με κάποια γενικότερη αφηρημάδα ή όπως κι αν το λεν οι ψυχίατροι. Λουστρέρνετε τα παπούτσια-σας, και την στιγμή όπου το παιδί ρωτά αν ο κύριος θέλη βερνίκι, εσείς κάμετε σκέψεις για το πατριωτικόν μένος των μικρών βιοπαλαιστών και το αίσθημα του καλού των μεταλλαξάντων τα αυτών ονόματα εις στιλβωτάς υποδημάτων.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Στιλβωτής υποδημάτων αντί λούστρος• η λέξη μου αρέσει• δεν είναι άσκημη• μόνο που είναι λίγο μικρή. Επί τέλους όμως είναι καλή• το λουστράρισμα βαστά αρκετή ώρα, ώστε προφτάνει κανείς να πη: «Στιλβωταϋποδημάτων πρόσεχε τον νουν κάλλιον δεν στιλβοίς ευ τα υποδήματα». Αν όμως πρόκειται να βρίσετε κανένα, να τον «προσαγορεύσητε», καθώς το λέτε, και να τον πήτε λούστρο• πώς θα τον είπητε τότε; στιλβωτά υποδημάτων;</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Το βλέπετε υποθέτω και μόνος-σας, ότι είναι όλως διόλου αδύνατο να συνεννοηθούμε. Νά λοιπόν τί είχαμε μόνο να σας πούμε. Είστε ελεύθερος να έχετε ό,τι γνώμη θέλετε για την φύση και τον σκοπό της Μεταρρυθμίσεως, για το πνευματικό και ηθικό ποιόν και τα ελατήρια των οπαδών-της.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Δεν ζητούμε καθόλου να σας «εξαναγκάσωμεν» —• ποιος σας εξηνάγκασε; σας εξεβίασε ποτέ κανένας δημοτικιστής στο δρόμο; —να καταλάβετε την ανυπολόγιστη, κοινωνική, παιδαγωγική, λαοπλαστική σημασία που έχει η Αναμόρφωση.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Πρέπει όμως, αν όχι άλλο, τουλάχιστο να καταλάβετε, ότι δεν σας δώσαμε το δικαίωμα ν’ αμφισβητήτε την φιλοπατρία κανενός-μας, κανενός Έλληνος δημοτικιστή. Αλλά τουλάχιστο γυρεύουμε σεβασμό προς την ειλικρίνεια των προσώπων που αγωνίζονται τον αγώνα τον καλόν. Και αν δεν σας περισσεύη σεβασμός για τα πρόσωπα, απαιτούμε τον σεβασμό προς την ελευθερία της γνώμης, της ιδέας.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Ελπίζαμε να παύση η τρομοκρατία• ελπίζαμε ότι αφού η κατ’ εξοχήν χώρα της Ελευθερίας είδε τις απαίσιες κηλίδες των Ευαγγελικών και των Ορεστειακών, ελπίζαμε ότι ο πέπλος της λήθης θα τα σκεπάση όλα μια για πάντα. Και έρχεστε τώρα να ξανασκαλίξτε με την μασιά-σας τη μισοσβησμένη στάχτη και μιλάτε – χωρίς να φοβηθήτε τις σκιές των Αρμοδίων – περί μείζονος του πρέποντος ανεκτικότητος, μείζονος του πρέποντος ελευθερίας. Και μας μιλείτε καθώς ούτε στους υπηρέτας-σας δεν θα μιλούσατε• «Αλλά θα ανακράξωμεν τότε ημείς μετά θάρρους εν ονόματι της ιδέας, υπέρ ης ζώμεν και θ’ αποθάνωμεν: Στήτε• παύσατε το μιαρόν έργον υμών. . .» κτλ.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Μη νομίσητε ότι μας πτοούν όσα μας απειλείτε, ότι μας τρομάζουν οι ονειδισμοί και οι χλευασμοί, οι φιλοφρονήσεις κάθε είδους με τις οποίες μας λούζετε. Είναι νόμισμα που έχουμε και μεις στις τσέπες-μας, και θα μας ήταν πολύ εύκολο να το βάλουμε σε κυκλοφορία. Αλλά δεν μας χρειάζεται. ΙΙληρώνουμε τίμια και όχι με κάλπικα.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;">Στεκόμαστε πολύ ψηλά, τόσο ψηλά, ώστε οι βρισιές ξεσπούν στα πόδια-μας, αν δεν γυρνούν πίσω, από εκεί που ήρθαν. Είναι για μας παράσημα, είναι τίτλος τιμής για τον καθένα-μας.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<em><span style="font-size: x-small;">1. γερμανικά: δεν μπορώ να μπω στο μυαλό σας</span></em></div>
<div style="text-align: justify;">
<em><span style="font-size: x-small;">2. αγγλικά: ασανσέρ</span></em></div>
<div style="text-align: justify;">
<em><span style="font-size: x-small;">3. ρηγμίν-ίνος: το σημείο όπου σκάει, το κύμα. </span></em></div>
<div style="text-align: justify;">
<em><span style="font-size: x-small;">4. κραυγή.</span></em></div>
<div style="text-align: justify;">
<em><span style="font-size: x-small;">5. αβυρτάκη: κάποιο καρύκευμα όπως η μουστάρδα• αφύη: ψιλό ψάρι, σαρδέλα</span></em></div>
<br />
<div style="text-align: right;">
Μανόλης Τριανταφυλλίδης, «Ανοιχτό γράμμα για το γλωσσικό ζήτημα». Επιλογή από το έργο-του (επιμ. Ξ.Α. Κοκόλης), Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη, 1982, σ. 3-4, 22-24</div>
<br />
<br />
<br />Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com1Δράμα 66100, Ελλάς41.15044 24.15225940.9591385 23.836402 41.341741500000005 24.468116000000002tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-73367818717372303682012-05-07T16:46:00.003+03:002012-05-13T16:51:36.603+03:00εγέρ-θουτου<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">(στη Νάντια)</span></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">προφανώς το ζήτημα αυτού του ποστ δεν είναι πρωτίστως γλωσσικό, αλλά γλωσσικά είναι τα ενδιαφέροντα αυτού του μπλογκ και γι' αυτό γλωσσικά το προσεγγίζουμε.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Ας υποθέσουμε ότι ακούμε την παρακάτω προσταγή: </span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong>/eγérθutu/</strong></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong>(εγέρ-θουτου)</strong></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">αμέσως μετά έχουμε τη μετάφρασή της, δηλαδή:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong>/óli órθii/</strong></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong>(όλοι όρθιοι)</strong></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">και ακολουθεί ένας «σωστός» αρχαίος τύπος:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong>/eγérθiti/</strong></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong><span style="font-family: "Palatino Linotype"; mso-bidi-font-family: Tahoma;">ἐ</span><span style="font-family: "Palatino Linotype";">γέρθητι</span></strong></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">ακούστε</span><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dwSpQFwEZy8UbFGYCQOGcTfTahOHAu-1GdhNbDFUhElNfEJauqHz1qPgYjxPeqgkbtw4z3eTCIccSzEEWTp1A' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">η προσταγή απευθύνετε σε πολλούς, δηλαδή χρειάζεται πληθυντικό, δηλαδή: </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong>/eγérθite/</strong></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-family: "Palatino Linotype"; mso-bidi-font-family: Tahoma;"><strong>ἐγέρθητε</strong></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Βεβαίως οι αιτίες του παραπάνω επεισοδίου δεν βρίσκονται στη γλώσσα και το πρόβλημα δεν είναι γλωσσικό, αλλά (και) γλωσσικά φαίνεται η ημιμάθεια (;) που στρεβλώνει βάναυσα και επικίνδυνα (και) την αρχαιότητα.</span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgF8yruds5lL93NKyMfZ3ja-TUL3el3O3dlSomy8FHrgEi-xqFnA3FJjT28zssuZLdrojGm4JmqyNM8sUjpEM3EdgcEeBs6oXF5i_xUZ25b-0cFCXiYKYSGprvHE1Vyhsd6nIKNRAu5r_05/s1600/symposio.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="168" mea="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgF8yruds5lL93NKyMfZ3ja-TUL3el3O3dlSomy8FHrgEi-xqFnA3FJjT28zssuZLdrojGm4JmqyNM8sUjpEM3EdgcEeBs6oXF5i_xUZ25b-0cFCXiYKYSGprvHE1Vyhsd6nIKNRAu5r_05/s320/symposio.jpg" width="320" /></a></div>Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-58341733445438922042012-04-30T18:27:00.001+03:002012-04-30T18:27:00.918+03:00εξαρχαϊσμός, εθνωνυμία και γλώσσα (Κ.Θ. Δημαράς)<div style="text-align: justify;"><span style="color: #351c75; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong>[εξαρχαϊσμός και εθνωνυμία]</strong></span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #351c75; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Ωστόσο, από όσα επροηγήθηκαν, είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε ένια από τα ζητήματα που απασχολούν την ιστορία μας στην περίοδο του χρόνου την οποία μελετούμε. Πρώτιστα αναφέρομαι στον εξαρχαΐσμό: εξαρχαϊσμός του λεξιλογίου, γραμματικός εξαρχαϊσμός. Εύκολο, αλλά και επιβαλλόμενο είναι να συσχετίσουμε το όλο αυτό ζήτημα με την ελληνική συνείδηση όπως την βλέπουμε διαμορφωμένη σ' εκείνα τα χρόνια. Στις προηγούμενες σελίδες συναντούμε επανειλημμένα τις ροπές προς την αξιοποίηση της προγονικής κληρονομιάς, προς τον εξαρχαΐσμό των ονομάτων και των όρων. Μέσα, άλλωστε, στον ίδιο παλμό, έχουμε, βαθμιαία πάντοτε, την ανέλευση των όρων Έλλην, ελληνικός, ως ονομάτων εθνικών. Παλαιότερα, οι όροι αυτοί, αναγόμενοι άμεσα σε θρησκευτικά βιώματα αλλότρια από των χριστιανισμό, δηλαδή στην συσχέτιση τους με την ειδωλολατρία, παρουσιάζουν σπανίως την εθνική χρήση• ενώ τώρα, η χρήση αυτή ολοένα πυκνώνει. Ξέραμε ότι ελληνικά, ελληνική γλώσσα, σ’ εκείνα τα χρόνια, κάτω από την γραφίδα των λογίων, αναφέρονται αποκλειστικώς στήν αρχαιότητα. Προκειμένου για το εθνώνυμο τότε, μπορούμε να αρχίσουμε από τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό της γλώσσας• κοινή, ρωμέικη, γραικική. Έτσι, για να εξασφαλίσουμε τον διαφορισμό τους από τα αρχαία, έχουμε πρώτα τούς αρμοδίους τεχνικούς ορούς: κοινή, πού έχει αποβάλει την αρχαία ειδική γλωσσική σημασία της, ή, ακόμη, πεζή• το ρήμα πεζεύω εκφράζει την μετάφραση από τα αρχαία στα νεότερα ελληνικά, ό,τι ονομάσθηκε στους καιρούς μας, από τον Σεφέρη, μεταγραφή.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #351c75; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><strong>[ο Κ.Δ. Παπαρρηγόπουλος για την γλώσσα]</strong></span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #351c75; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Το 1855 ο Κ.Δ. Παπαρρηγόπουλος σχολιάζει την όλη υπόθεση• η θέση του είναι ότι η γλώσσα αποτελεί φαινόμενο ρευστό: δεν μπορούμε να εφαρμόζουμε στην γλωσσική πράξη κανόνες αμετακίνητους (μεταφράζω από τα γαλλικά της βιβλιοκρισίας): «η ελληνική γλώσσα δεν είναι πια, τώρα, ό,τι ήταν πριν από είκοσι χρόνια, και πάλι σε είκοσι χρόνια θα είναι πολύ αλλιώτικη από ό,τι είναι σήμερα». Την αντίληψη αυτήν για την ρευστότητα της γλώσσας, την ξαναφέρνει κατά καιρούς, από διάφορες αφορμές, και, πιο εμφαντικά, μέσα στο ίδιο το σώμα της Ι.Ε.Ε., όταν, κοιτάζοντας συντελεσμένο το έργο της ζωής του, διαπιστώνει ελαφρές γλωσσικές ανομοιομορφίες του, τις οποίες δικαιολογεί με την μακρά διαχρονία της ιστορίας την οποία αφηγείται• τις μοιραίες αλλοιώσεις μέσα στον χρόνο, ούτε μπορούσε, γράφει, ούτε θέλησε πάντοτε να τις αποφύγει, πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο κατόρθωνε σταδιακά να «παραστήση τον ιδιάζοντα εκάστης εποχής χαρακτήρα». Έχει, δηλαδή, σωστά, την αίσθηση της μεταβολής ακόμη και στο ίδιο το άτομο του• ιστοριογράφος του ιστοριογράφου.</span></div><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br />
<span style="color: #351c75;"></span></span><br />
<div style="text-align: right;"><span style="color: #351c75; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><em>Κ.Θ. Δημαράς, Κ. Παπαρρηγόπουλος, ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2006, σ. 80-81 και 103-104</em></span></div><span style="color: #351c75;"><br />
</span>Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com0Δράμα 66100, Ελλάς41.15044 24.15225899999995841.0033625 23.995502999999957 41.297517500000005 24.30901499999996tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-2848961470777581782012-04-18T14:54:00.001+03:002012-04-18T14:59:01.475+03:00"εθνικός χαρακτήρας", εθνική ταυτότητα και ο ρόλος των φιλολόγων (Θ. Γκότοβος)<div style="text-align: justify;"><span style="color: #073763; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">[…] Και ήταν παραδοσιακά αποστολή του φιλολόγου να φροντίσει ώστε ο εθνικός χαρακτήρας -επαναλαμβάνω χωρίς να αλλοιωθεί- να μείνει στην επόμενη γενιά και να βελτιωθεί, αν είναι δυνατόν, ως προς το σκέλος των αρετών.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #073763; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Αυτός ήταν και ο ρόλος του δασκάλου. Ο Εξαρχόπουλος ασφαλώς δίνει έμφαση, όπως όλοι γνωρίζουμε, στην Πρωτοβάθμια και έχει μια κατανομή έργων ανάμεσα στους παιδαγωγούς με την περίοδο. Ασφαλώς, η έμφαση είναι στην Πρωτοβάθμια στο έργο του Εξαρχόπουλου, αλλά θέλω να πιστεύω ότι σε ό,τι αφορά τον εθνοποιητικό ρόλο του εκπαιδευτικού ίδιος ήταν και ο ρόλος του φιλολόγου. Αυτός επωμίζεται το ρόλο της δόμησης του εθνικού χαρακτήρα στην επόμενη γενιά.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #073763; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Και μια που αναφέρθηκε τώρα η λέξη «δόμηση», θα μπορούσε να φανταστεί κανείς τον παραδοσιακό ρόλο του φιλολόγου ως έναν ρόλο κατασκευαστή της εθνικής ταυτότητας. Μέσω της παρουσίασης του κόσμου, παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος, υπό την οπτική γωνία της συνέχειας. Και βασικό εργαλείο σ' αυτή τη δουλειά, στην κατασκευή, λοιπόν, της εθνικής, της εικόνας του έθνους, και συνεπώς του εθνικού χαρακτήρα, βασικό εργαλείο ήταν η γλώσσα.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #073763; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Έχει διατυπωθεί η άποψη, με την οποία έχω τον πειρασμό να συμφωνώ, ότι σε τελευταία ανάλυση η χρησιμότητα των κλασικών φιλολογικών μαθημάτων στο παρελθόν τουλάχιστον για την ελληνική εκπαίδευση -εννοώ τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, αλλά και της καθαρεύουσας- δεν ήταν τόσο το γλωσσικό κομμάτι, αλλά ήταν το εθνικό κομμάτι.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #073763; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Δηλαδή το τελικό αποτέλεσμα, αν μετρούσε κανείς από τη διδασκαλία των αρχαίων και της καθαρεύουσας, δεν είναι ότι οι Έλληνες έμαθαν καθαρεύουσα και αρχαία ελληνικά, αλλά έμαθαν ή δέχτηκαν μέσω του μαθήματος αυτού την έννοια αυτή της συνέχειας. Την έννοια της παρουσίας του εθνικού χαρακτήρα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.</span></div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #073763; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Το ερώτημα είναι κατά πόσο σήμερα υπάρχουν τάσεις αμφισβήτησης αυτού του ρόλου ανάμεσα στον κόσμο των φιλολόγων και των δασκάλων -μιλάμε για τους φιλολόγους απόψε-, κατά πόσο υπάρχουν τάσεις συνέχειας αυτού του ρόλου, πώς χρησιμοποιούνται εναλλακτικά οι έννοιες της εθνικής ταυτότητας και της πολιτισμικής ταυτότητας στην εκπαίδευση.</span></div><br />
[…]<br />
<br />
<div style="text-align: right;">Θανάσης Γκότοβος, Ο φιλόλογος, η εθνική ταυτότητα και η ελληνική γλώσσα. Στο ΠΕΦ, σεμινάριο 24 (σχολείο και ετερότητα), Αθήνα, 1998, σ. 33</div>Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com0Δράμα 66100, Ελλάς41.15044 24.15225899999995841.0033625 23.995502999999957 41.297517500000005 24.30901499999996tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-49364435456338671372012-03-15T15:56:00.000+02:002016-06-04T18:31:53.868+03:00Περί… τόνου σκιάς<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Στα πλαίσια της επιστημονικής κοινότητας είναι θεμιτή η κριτική συζήτηση για τις αδυναμίες του τονικού συστήματος που καθιέρωσε η ελληνική πολιτεία το 1982. Βέβαια, μέχρι να υπάρξει κάποια συμφωνία των γλωσσολόγων και συναφής πολιτική απόφαση διδάσκουμε και ακολουθούμε τους κανόνες τονισμού που περιλαμβάνονται στις επίσημες σχολικές γραμματικές.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Έτσι, η αναπροσαρμοσμένη μικρή γραμματική του Μανόλη Τριανταφυλλίδη που χρησιμοποιούνταν μέχρι πέρσι στη δευτεροβάθμια αλλά και η γραμματική Χατζησαββίδη που μοιράστηκε φέτος επισημαίνουν ότι οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν παίρνουν τόνο. Στις εξαιρέσεις περιλαμβάνονται οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών όταν στην ανάγνωση υπάρχει περίπτωση να θεωρηθούν εγκλιτικές (π.χ. η μητέρα μου είπε = η δική μου μητέρα είπε και η μητέρα μού είπε = η μητέρα είπε σε μένα)1.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης ασκεί θεωρητική και έμπρακτη κριτική στο τονικό σύστημα, δηλαδή ακολουθεί τη δική του εκδοχή: τονίζει τα άρθρα και τις προσωπικές αντωνυμίες. Ο Γιώργος Παπαναστασίου θεωρεί ότι αυτή η πρακτική «δεν αντικατοπτρίζει τη γλωσσική πραγματικότητα» και γραφές στις οποίες οδηγεί είναι παραπλανητικές2.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Το προηγούμενο ποστ τυχαία σήμανε την συγκυρία. Αναδημοσιεύσαμε κείμενο το Γ. Μπασλή από την Νέα Παιδεία. Πέντε μέρες μετά ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης «εν μέσω πρωτόγνωρων δυσμενών συνθηκών»* ανέλαβε το υπουργείο Παιδείας. Στις 12 Μαρτίου 2012 στάλθηκε μήνυμα του Υπουργού Παιδείας προς τους Εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Με κόπυ πέιστ από τη σελίδα του Υπουργείου3.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><i>Δελτίο Τύπου</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><i>Μήνυμα του Υπουργού Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Γεωργίου Μπαμπινιώτη, προς τους Εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων</i></span></div>
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><i></i></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><i>Αισθάνομαι την ανάγκη ως πανεπιστημιακός δάσκαλος να επικοινωνήσω με τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων <span style="background-color: #ffe599;">τής</span> Εκπαίδευσης και να <span style="background-color: #ffe599;">σάς</span> σφίξω νοερά το χέρι, λέγοντας ένα μεγάλο «ευχαριστώ» γι’ αυτά που εν μέσω πρωτόγνωρων δυσμενών συνθηκών προσφέρετε στα αγόρια και τα κορίτσια των σχολείων και των πανεπιστημίων <span style="background-color: #ffe599;">τής</span> πατρίδας μας.</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><i>Η ελληνική οικογένεια κατανοεί, εκτιμά και τιμά σιωπηρά αυτή την προσφορά και την ηθική στήριξη που παρέχει στα παιδιά μας ο Έλληνας δάσκαλος τις δύσκολες αυτές ώρες, όταν μάλιστα έχει υποστεί μεγάλη μείωση των αποδοχών του, που ούτως ή άλλως δεν υπήρξαν ποτέ ανάλογες <span style="background-color: #ffe599;">τής</span> προσφοράς του.</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><i>Είμαστε πολλοί όσοι πιστεύουμε ότι η παιδεία που δίδεται στα παιδιά μας, μέσα από τη γνώση και την καλλιέργεια <span style="background-color: #ffe599;">τής</span> ψυχής τους, είναι ο μόνος σίγουρος δρόμος για μια ουσιαστική ανάκαμψη από τη γενικότερη κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, γι’ αυτό και το έργο σας είναι πραγματικά πολύτιμο και η προσφορά σας ανεκτίμητη.</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><i>Είναι μαζί σας η σκέψη, η εκτίμηση και η ευγνωμοσύνη μας.</i></span></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Όπως παρατηρούμε (αφήνουμε το «δίδεται» του μηνύματος στον Νίκο Σαραντάκο4. Ο τονισμός του μηνύματος ακολουθεί τις επιλογές του καθηγητή Υπουργού, αλλά παραβιάζει τους επίσημους κανόνες τονισμού. Το ζήτημα τίθεται άμεσα: τι νομιμοποιεί τον καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη να αγνοεί την ορθογραφική σύμβαση που υιοθετήθηκε επισήμως το 1982;</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Το λογοπαίγνιο του τίτλου θέλει να δείξει την επίγνωση ότι είναι άλλα τα σημαντικά ζητήματα της εποχής. Αλλά…</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Βασίλης Συμεωνίδης</span><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"> </span><br />
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Σωτήρης Γκαρμπούνης</span><br />
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br />
</span><br />
<i><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: x-small;">1α. Νεοελληνική Γραμματική, αναπροσαρμογή της μικρής νεοελληνικής γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ΟΕΔΒ, 24-26</span></i><br />
<i><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: x-small;">1β. Σ. Χατζησαββίδης & Αθανασία Χατζησαββίδου, Γραμματική της Νέας Ελληνικής, ΟΕΔΒ, Αθήνα, σ. 23-24</span></i><br />
<i><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: x-small;">2. Γ. Παπαναστασίου, Νεοελληνική Ορθογραφία, ΙΝΣ, 2009, σ. 456-457</span></i><br />
<i><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: x-small;">3. Εδώ: <a href="http://www.minedu.gov.gr/grafeio-typou/deltia-typoy/15-03-12-minyma-toy-ypoyrgoy-paideias-pros-toys-ekpaideytikoys-olon-ton-bathmidon.html" target="_blank">http://www.minedu.gov.gr/grafeio-typou/deltia-typoy/15-03-12-minyma-toy-ypoyrgoy-paideias-pros-toys-ekpaideytikoys-olon-ton-bathmidon.html</a><span style="font-size: xx-small;"> </span></span></i><br />
<i><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: x-small;"><span style="font-size: xx-small;">4. Καθημερινά εύστοχα σχόλια με γλωσσική αφετηρία εδώ: <a href="http://sarantakos.wordpress.com/" target="_blank">http://sarantakos.wordpress.com/</a> </span> </span></i><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br />
</span><br />
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">
</span>
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br />
</span><br />
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">* Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα δυσκολεύονται να εξηγήσουν πως μια κυβέρνηση και ένας πρωθυπουργός παραιτήθηκαν αφού πήραν ψήφο εμπιστοσύνης!</span><br />
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br />
</span></div>
</div>
Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com6Δράμα 66100, Ελλάς41.15044 24.15225899999995841.0033625 23.995502999999957 41.297517500000005 24.30901499999996tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-46042529857858917162012-03-01T17:20:00.000+02:002012-04-18T14:56:11.046+03:00ο κοινωνικός ρόλος της καθαρεύουσας (Γιάννης Μπασλής)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Φυσικά η παράλειψη αυτή είναι σκόπιμη, γιατί θα έπρεπε να επισημανθούν οι τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις που είχε π.χ. η καθαρεύουσα στην εκπαίδευση των ελληνόπαιδων, για τις οποίες βαρύτατες ευθύνες φέρει η 'Σχολή των Αθηνών', εκλεκτό μέλος της οποίας είναι ο ίδιος ο Γ. Μπαμπινιώτης και τα πρότυπα των περισσότερων αρθρογράφων του τόμου, Γ. Χατζιδάκις, Γ. Κουρμούλης. Θα αναφέρω μόνο όσα διαπίστωνε το 1974 ο P. Trudgill. <em>«Η καθαρεύουσα θέτει τους Έλληνες μαθητές σε χειρότερη μοίρα ακόμα κι από τα παιδιά των Νέγρων της Αμερικής, που μιλούν ένα ιδίωμα της αγγλικής γλώσσας. Εάν θέλουν να μάθουν να διαβάζουν και να γράφουν, θα πρέπει πρώτα να μάθουν ό,τι στην ουσία είναι μια διαφορετική γλώσσα. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον η γραπτή γλώσσα είναι τόσο απομακρυσμένη από αυτή που μιλιέται, μόνο αυτά τα παιδιά που οι γονείς τους μπορούν να προσφέρουν τα οικονομικά μέσα να παραμείνουν για χρόνια στο σχολείο είναι δυνατό να ωφεληθούν απ' αυτό» (Trudgill, P. (1974). Sociolinguistics. An introduction. Penguin Books, σελ. 119). </em></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130;"><br /><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Αυτό που ο P. Trudgill επισημαίνει είναι ότι η καθαρεύουσα υπήρξε για 150 χρόνια το εργαλείο για τον αποκλεισμό των παιδιών των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων τόσο από τη μόρφωση όσο και από την κοινωνική τους άνοδο, αφού δεν ήταν μόνο η γλώσσα του σχολείου και του επίσημου κρατικού μηχανισμού, αλλά και το προνομιακό όργανο των κοινωνικών στρωμάτων, που δομήθηκαν γύρω από το μηχανισμό αυτό, με την πλατιά έννοια. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130;"><br /><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Τα παραπάνω με πολύ σκληρότερα λόγια είχε επισημάνει κιόλας το 1856 ο επτανήσιος μαθηματικός Αντ. Φατσέας. <em>«Επειδή ο σκοπός του λογιοτατισμού, όταν λέγει ότι θέλει την ανάστασιν της αρχαίας δεν είναι ειλικρινής, αλλά κυρίως θέλει την ταπείνωσιν του έθνους του ζώντος, δια να το κυβερνά με την γραμματικήν...Αμελείται λοιπόν η γλώσσα η εθνική και με αυτό η ελευθέρα ανάπτυξις του έθνους. Διότι ο λογιοτατισμός το περιφρονεί και ενδομύχως το μισεί. Λέγει δε ότι θέλει την αρχαίαν, όχι διότι αισθάνεται τι αξίζει η αρχαία, αλλ' επειδή κατά περίστασιν οι οπαδοί του έμαθαν δυο απαρέμφατα από τενεκέ να δεσπόζει το έθνος με την κουτοπονηρίαν. Όλη η ατιμία του έθνους, όλος ο εξευτελισμός, ο μαρασμός εις τον οποίον ευρίσκεται είναι αποτέλεσμα του λογιοτατισμού» (Αλ. Δημαράς. 'Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε, 1973, τ. Α', σελ. 141). </em></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130;"><br /><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Κι έτσι η κυρίαρχη μέχρι το 1976 'Σχολή των Αθηνών' οδήγησε τους Έλληνες στην αγλωσσία και ανήγαγε το λειτουργικό αναλφαβητισμό σε εθνική ιδιότητα και τούτο για το εγγράμματο μέρος του πληθυσμού. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130;"><br /><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #4c1130; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Ακριβώς επειδή η καθαρεύουσα ήταν το πιο ισχυρό στοιχείο κατάληψης των κυρίαρχων κοινωνικών θέσεων, γι' αυτό και μόλις ξέσπασε το κίνημα του δημοτικισμού οι καθαρευουσιάνοι αντέδρασαν αμέσως και βίαια, κατορθώνοντας να διατηρήσουν την κοινωνική τους ισχύ μέχρι το 1976. Θα πολεμήσουν τη δημοτική και τους δημοτικιστές με όρους και επιχειρήματα όχι γλωσσολογικά, γιατί γνωρίζουν ότι εκεί μειονεκτούν, αλλά πολιτικά. Θα προσπαθήσουν δηλ. να δυσφημήσουν τους δημοτικιστές-και φυσικά τη δημοτική-χρησιμοποιώντας όρους κι επιχειρήματα παρμένα από τα πολιτικά κόμματα. Έτσι θ' αποκαλούν τους δημοτικιστές <strong>προδότες</strong>, <strong>ανθέλληνες</strong>, <strong>αντίχριστους</strong>, αργυρώνητους, πουλημένους, εχθρούς της πατρίδας κλπ. Κι επειδή τα μέσα αυτά δεν εμπόδιζαν τη διάδοση του δημοτικισμού, τα 'σαϊνια' της 'Σχολής των Αθηνών' με τις πλάτες του πολιτικού και θρησκευτικού κατεστημένου προσπάθησαν να εξοντώσουν τους δημοτικιστές. Ο Παλαμάς τέθηκε σε αργία, ο Δελμούζος σύρθηκε στα δικαστήρια και το σχολείο του έκλεισε, τα βιβλία της μεταρρύθμισης του 1917 κάηκαν και οι πρωταγωνιστές έμειναν άνεργοι, με αποτέλεσμα ο Γληνός να έχει πρόβλημα επιβίωσης. Ο Κακριδής μέσα στην κατοχή πέρασε από δίκη και τέθηκε σε αργία 'δια τας αριστεράς αυτού γλωσσικάς θεωρίας'. Το 1967 ο Γ. Κουρμούλης και οι συνεργάτες του - ανάμεσά τους κι ο Γ. Μπαμπινιώτης - έγιναν οι κύριοι σύμβουλοι της Χούντας σε θέματα παιδείας και φυσικά απέλυσαν από το πανεπιστήμιο όλους τους κορυφαίους εκπροσώπους του δημοτικισμού: Ν. Ανδριώτη, Ι. Κακριδή, Στ. Καψωμένο, Εμ. Κριαρά, Λ. Πολίτη, Δ. Μαρωνίτη κ.ά. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #4c1130; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Γιάννης Μπασλής, Νέα Παιδεία, 139/ 2011</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #4c1130; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="http://www.neapaideia-glossa.gr/content/139g.htm" target="_blank"><strong>όλο το κείμενο εδώ</strong></a></span></div>
<span style="color: #4c1130; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>ομικρονhttp://www.blogger.com/profile/17780169988518824621noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-53532656564984622802012-02-09T20:56:00.004+02:002012-02-09T22:38:35.304+02:00Η ελληνική γλώσσα στη διαχρονία της: εκπαιδευτικοί προβληματισμοί (Γιώργος Παπαναστασίου)<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">[…]</span><br />
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span><br />
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Ας έρθουμε τώρα στα δικά μας. Αρχαία και νέα ελληνική• μία γλώσσα ή όχι; Με βάση το γλωσσολογικό κριτήριο προφανώς όχι. Την ομηρική ή την κλασική αττική διάλεκτο κανείς Νεοέλληνας δεν την καταλαβαίνει χωρίς ειδική διδασκαλία. (Το αν την καταλαβαίνει και μετά τη διδασκαλία είναι ένα άλλο θέμα, που αφορά τον τρόπο, τη μέθοδο και τον χρόνο κατά τον οποίο επιχειρείται η εκμάθηση της.) Θα πει κάποιος: Μα υπάρχουν κοινές λέξεις, παίζω στην αρχαία και παίζω στη νέα ελληνική, ακούω και ακούω, πατήρ και πατέρας, μήτηρ και μητέρα, παις και παιδί. Ακόμη και αν προς στιγμήν ξεχάσουμε ότι αλλιώς προφέρονταν οι λέξεις αυτές στην αρχαία και αλλιώς προφέρονται στη νέα ελληνική, εύκολα θα θυμηθούμε ότι κοινές λέξεις υπάρχουν, για παράδειγμα, και ανάμεσα στα λατινικά και στα ιταλικά, causa που σημαίνει 'αιτία' στα λατινικά, causa στα ιταλικά, dico που σημαίνει 'λέω' στα λατινικά, dico στα ιταλικά, filius 'γιος' στα λατινικά, figlio στα ιταλικά, όμως στην περίπτωση αυτή μιλούμε, με βάση το γλωσσολογικό κριτήριο, για διαφορετικές γλώσσες, αφού αυτό που διαφέρει ουσιωδώς είναι η δομή των δύο συστημάτων. Για παράδειγμα, συνθετική γλώσσα η λατινική, αναλυτικότερη η ιταλική- χωρίς άρθρο η λατινική, με άρθρο η ιταλική• με τρία γένη η λατινική, με δύο η ιταλική. Και στα ελληνικά: Συνθετική η αρχαία ελληνική, αναλυτικότερη η νέα• με πέντε πτώσεις η αρχαία, με τέσσερις η νέα• με απαρέμφατο η αρχαία, χωρίς απαρέμφατο η νέα• με μονολεκτικούς χρόνους η αρχαία, με περιφραστικούς η νέα. </span><br />
<span style="color: #0c343d;"><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></span><br />
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Γιατί τότε μιλούμε για μία ελληνική γλώσσα; Επειδή το κριτήριο μας είναι ιδεολογικό. Θέλουμε να μιλούμε την ίδια γλώσσα με τους αρχαίους Έλληνες, αισθανόμαστε ότι μιλούμε την ίδια γλώσσα. </span><br />
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">[…]</span><br />
<br />
<span style="color: #0c343d;"><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></span><br />
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Και για να μη θεωρητικολογούμε. Διαπιστώσατε, συνάδελφοι εκπαιδευτικοί, κάποια βελτίωση στον νεοελληνικό (για να μη μιλήσω για τον αρχαιοελληνικό) λόγο των μαθητών τα τελευταία είκοσι χρόνια; Δημιουργήθηκε σε κάποιον η εντύπωση ότι η διδασκαλία της κλίσης των ρημάτων σε -μι, της σύνταξης του απαρεμφάτου ή των υποθετικών λόγων στην αρχαία ελληνική βοήθησε στη βελτίωση του τρόπου χρήσης της νέας ελληνικής;</span><br />
<span style="color: #0c343d;"><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></span><br />
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Κυρίες και κύριοι, η διδασκαλία είναι πράξη και η πράξη βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Ανεξάρτητα δηλαδή από τους ιδεολογικούς λόγους που μας κάνουν να μιλούμε για μία ελληνική γλώσσα, και καλά κάνουμε, η εκπαιδευτική πράξη δεν μπορεί να βασίζεται στην επιστημονικά ατεκμηρίωτη άποψη ότι για την εκμάθηση της νέας ελληνικής είναι απαραίτητη η διδασκαλία της αρχαίας. Ούτε βέβαια ο προβληματισμός πρέπει να εξαντλείται στο αν τα αρχαία θα διδάσκονται για τρία ή για έξι χρόνια. Το θέμα είναι ποιους στόχους εξυπηρετεί η διδασκαλία τους και πώς οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν όσο το δυνατόν καλύτερα. Και, επίσης, πώς πρέπει από παιδαγωγική άποψη να συνδυαστεί χρονικά η διδασκαλία της αρχαίας με αυτή της νέας ελληνικής. Αλλά και πώς μπορούν και πρέπει να αντιπαρατεθούν, από γλωσσολογική άποψη, τα αρχαία από τα νέα; όπου χρειάζεται και προς όφελος της διδασκαλίας, για να γίνουν αντιληπτές οι διαφορές τους. Δεν είναι τυχαία, κυρίες και κύριοι, αυτά που έγραψε 15 χρόνια πριν ένας κορυφαίος Έλληνας φιλόλογος, ο Δημήτρης Μαρωνίτης: 'Σίγουρα δεν ωφέλησαν και δεν ωφελούν τα παρακλητικά προσκυνήματα της νεοελληνικής μπροστά στα εικονίσματα της αρχαιοελληνικής γλώσσας• μήτε οι ασφυκτικοί εναγκαλισμοί μεταξύ τους. Καλύτερα λοιπόν να αντικρίζονται, όταν και όπου χρειάζεται, από κάποια απόσταση καθεμιά με το πραγματικό της πρόσωπο’. Σας ευχαριστώ.</span><br />
<br />
<div style="text-align: right;"><span style="color: black; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Γιώργος Παπαναστασίου, επίκουρος καθηγητής γλωσσολογίας ΑΠΘ</span></div><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br />
<span style="color: black;"></span></span><br />
<div style="text-align: right;"><span style="color: black; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">(ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ τχ. 146, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011, σ. 575-583)</span><br />
<br />
<span style="color: #0c343d; font-family: Arial;">ολόκληρο το κείμενο <a href="http://users.sch.gr//symfo/sholio/e/e.pap.htm" target="_blank">εδώ</a></span></div>Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-66823513717860108222012-02-03T22:43:00.002+02:002012-04-20T18:32:17.505+03:00Συζητώντας με τους μαθητές για τον Α. Β. Μουμτζάκη (σε όλες τις τάξεις)<div style="text-align: justify;">Το μάθημα της γλώσσας στο γυμνάσιο και την έκθεσης στο λύκειο μπορεί να γίνουν αφορμή να συζητήσουμε με τους μαθητές για πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της εκπαίδευσης. Ο παρακάτω κατάλογος υπερσυνδέσμων οδηγεί σε κείμενα ανάλογα με την ύλη και τη θεματολογία των τάξεων. Πρόκειται για κείμενα του Α.Β. Μουμτζάκη (εκτός από τα βιογραφικά) που συνοδεύονται από ερωτήσεις επεξεργασίας ώστε να αποτελούν διδακτικό υλικό.</div><br />
1. <a href="http://users.sch.gr/symfo/sholio/diafora/sg.e.a-gym.doc" target="_blank">Επικοινωνία, προφορικός και γραπτός λόγος γραπτός</a>, για την Α΄ Γυμνασίου <br />
2. <a href="http://users.sch.gr/symfo/sholio/diafora/sg.e.b-gym.doc" target="_blank">Νέοι τρόποι παιδαγωγικής πράξης,</a> για την Β΄ Γυμνασίου<br />
3. <a href="http://users.sch.gr/symfo/sholio/diafora/sg.e.c-gym.doc" target="_blank">Εικόνες από την Οδύσσεια</a>, για την Γ΄ Γυμνασίου<br />
4. <a href="http://users.sch.gr/symfo/sholio/ekthesi/a_likiu/a01.arxea-moum.doc" target="_blank">Το μάθημα των αρχαίων ελληνικών στην Α΄ Γενικού Λυκείου</a>, για την Α΄ Λυκείου<br />
5. <a href="http://users.sch.gr/symfo/sholio/ekthesi/b_likiu/b02.moum-glosa-radio.doc" target="_blank">Γλωσσικά θέματα στο ραδιόφωνο</a>, για την Β΄ Λυκείου<br />
6.<a href="http://users.sch.gr/symfo/sholio/ekthesi/b_likiu/b06.moum-vio.doc" target="_blank"> Α. Β. Μουμτζάκης (1929 – 2009), βιογραφικά</a>, για την Β΄ Λυκείου<br />
7. <a href="http://users.sch.gr/symfo/sholio/ekthesi/c_likiu/c01.moumtz.doc" target="_blank">Η εκπαίδευση χθες και σήμερα</a>, για τη Γ΄ Λυκείου<br />
8. <a href="http://users.sch.gr/symfo/sholio/ekthesi/c_likiu/c01.moum-ekthesi.doc" target="_blank">Η βαθμολόγηση των γραπτών εκθέσεως της Γ΄ Λυκείου</a>, για τη Γ΄ Λυκείου<br />
<br />
* μπορείτε να βρείτε τον παραπάνω κατάλογο και <a href="http://users.sch.gr//symfo/sholio/ekthesi/moumtzakis.htm" target="_blank">εδώ</a><br />
* σύντομα βιογραφικά στοιχεία για τον Α.Β. Μουμτζάκη <a href="http://o-mikron.blogspot.com/2011/11/blog-post.html">εδώ</a>Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com0Δράμα 66100, Ελλάς41.15044 24.15225899999995841.0033625 23.995502999999957 41.297517500000005 24.30901499999996tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-40592261760398523012012-01-14T08:49:00.004+02:002012-04-20T18:32:17.507+03:00Συζητώντας με τους μαθητές για τον Α.Β. Μουμτζάκη (στην Α΄ Γυμνασίου)<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt;"><b><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Α. Β. Μουμτζάκης, Τα βιβλία «Νεοελληνική Γλώσσα» για το γυμνάσιο (παρατηρήσεις και προτάσεις διδασκαλίας)*</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt;"><b><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η νέα γλωσσολογία αντίθετα με την παραδοσιακή μελέτη της γλώσσας μάς έμαθε πως η βασική λειτουργία του λόγου, η επικοινωνία, θεωρεί —αυτονόητα— ως κύριο πρόσωπο για την ομιλία, για τη δημιουργία λόγου, και τον αποδέκτη, όχι πια μόνο τον πομπό. Και αυτή τη μορφή γλωσσικής διδασκαλίας επιδιώκουμε σήμερα στο γυμνάσιο. Ο μαθητής χρειάζεται όχι μόνο να μάθει να μιλάει και να διαβάζει για να τον ακούσουν οι άλλοι, αλλά να μάθει να ακούει και τους άλλους.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Ο προφορικός άλλωστε λόγος ως στόχος της γλωσσικής διδασκαλίας δεν υπήρξε ποτέ παλαιότερα και σχεδόν και ως τώρα ένας πολύ βασικός ούτε πάντοτε επιδιωκόμενος στόχος. Η εκπαίδευσή μας ήταν και παραμένει και σήμερα εκπαίδευση κυρίως του γραπτού λόγου. Και αυτό δεν αναφέρεται μόνο στα θέματα τα διοικητικά ή τα νομοθετικά, π.χ. εφαρμογή παλαιότερων διαταγμάτων για εκπαιδευτικά πράγματα που άλλαξαν ωστόσο στόχους, ή στη γραπτή εξέταση ως την κύρια και θεωρούμενη ως την πιο έγκυρη μορφή αξιολόγησης των μαθητών κτλ. Αλλά αναφέρεται κυρίως στην υπερβολική πεποίθηση πολλών δασκάλων —και μαθητών— για την αποκλειστική σημασία και αξία του γραπτού λόγου, όπως φαίνεται συχνά στη σχολική πράξη.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Η σωστή ανάγνωση π.χ. πολλές φορές θεωρείται μια ασήμαντη ή περιττή εργασία ή κάποτε μόνο ως επιδίωξη να μάθουν οι μαθητές —αν δεν ξέρουν— να «διαβάζουν», όπως λέγεται για τους αναλφάβητους, δηλαδή να γνωρίσουν τα γράμματα και τους συνδυασμούς τους —κάτι που επιδιώκουμε από την αρχή στο δημοτικό σχολείο. Η αξία που αποδίδεται στο γραπτό λόγο είναι αποκλειστική, όχι απλώς μια προτεραιότητα.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Είναι χαρακτηριστική γι’ αυτό η απάντηση που δίνεται συχνά στους σχολικούς συμβούλους στο γυμνάσιο, όταν ρωτούν για μια τάξη «πώς πάνε οι μαθητές στο γλωσσικό μάθημα». Η πρώτη απάντηση τις περισσότερες φορές —και όχι μόνο από νέους καθηγητές— είναι: «Οι μαθητές είναι πολύ αδύνατοι στην ορθογραφία». Η ορθογραφία φαίνεται, χωρίς να είναι παράξενο, ως η πρώτη, κάποτε και αποκλειστική, απαίτηση γλωσσικής παιδείας.</span></div><div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; text-align: right; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;"></span></div><div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; text-align: right; text-indent: 36pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt;">*1<sup>ο</sup> Πανελλήνιο Συνέδριο «Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας», Θεσσαλονίκη, 1996</span></div><div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; text-align: right; text-indent: 36pt;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: red;">ενδεικτικές ερωτήσεις</span>**:</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"></div><ol style="margin-top: 0cm;" type="1"><li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Ποιον τίτλο θα βάζατε στο κείμενο;</span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><ol start="2" style="margin-top: 0cm;" type="1"><li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Από πού συμπεραίνει ο συγγραφέας ότι η εκπαίδευση στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον γραπτό λόγο; Να απαριθμήσετε στο κείμενο τις αποδείξεις που επικαλείται.</span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 6pt 35.7pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-indent: -17.85pt;">3. <span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Στην τελευταία παράγραφο παρουσιάζεται έμμεσα ένας διάλογος ανάμεσα στο σύμβουλο και τους καθηγητές. Προσπαθήστε να ζωντανέψετε αυτόν το διάλογο περιγράφοντας σαν σκηνοθέτης τα στοιχεία εκείνα που λείπουν από το κείμενο: πώς φαντάζεστε δηλαδή ότι έθεσε την ερώτηση ο σύμβουλος και πώς απάντησαν οι καθηγητές (χειρονομίες, γκριμάτσες, επιτονισμός της φωνής, ύφος, στάση/κίνηση σώματος).</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 6pt 35.7pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-indent: -17.85pt;">4. <i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">γραπτή εξέταση ως την κύρια και θεωρούμενη ως την πιο έγκυρη μορφή αξιολόγησης των μαθητών</span></i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">: Ισχύει ακόμα αυτό ή έχει αλλάξει; Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας η μεγάλη δύναμη του γραπτού λόγου στο σχολείο;</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><ol start="5" style="margin-top: 0cm;" type="1"><li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Οι μαθητές είναι πολύ αδύνατοι στην ορθογραφία</span></i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">: Επιλέξτε τη σωστή απάντηση.</span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Η πρόταση αυτή είναι</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">α. απλή και επιφωνηματική</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">β. επαυξημένη και αποφαντική</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">γ. ελλειπτική και αποφαντική</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><ol start="6" style="margin-top: 0cm;" type="1"><li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">εκπαίδευση, (να) μάθει, ακούσουν</span></i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">: να προσθέσετε το κατάλληλο επίθημα-κατάληξη από αυτά που ακολουθούν ώστε να προκύψουν νέες παράγωγες λέξεις. –μα, -τος, -ικός</span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><ol start="7" style="margin-top: 0cm;" type="1"><li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">ασήμαντη, επιδίωξη, παραμένει</span></i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">: με ποια προθήματα προέκυψαν αυτές οι παράγωγες λέξεις;</span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><ol start="8" style="margin-top: 0cm;" type="1"><li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Η σωστή ανάγνωση π.χ. πολλές φορές θεωρείται μια ασήμαντη ή περιττή εργασία</span></i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">: να μεταφέρετε την πρόταση στο παρελθόν.</span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><ol start="9" style="margin-top: 0cm;" type="1"><li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Και αυτή τη μορφή γλωσσικής διδασκαλίας επιδιώκουμε σήμερα στο γυμνάσιο</span></i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">: ποιος θα ήταν ο κατάλληλος χρόνος του ρήματος αν η πρόταση έλεγε: </span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Και αυτή τη μορφή γλωσσικής διδασκαλίας .............................στο αυριανό μας μάθημα</span></i><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;"></span></div><ol start="10" style="margin-top: 0cm;" type="1"><li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11.5pt;">Ο καθηγητής που διδάσκει γλώσσα έχει την πρόθεση να αποφασίσετε εσείς αν θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του σοβαρά τα ορθογραφικά σας λάθη στα γραπτά που του δίνετε. Η συζήτηση γίνεται μεταξύ σας στην τάξη με παρεμβάσεις και του ίδιου του καθηγητή που αποκλειστικό σκοπό έχουν το συντονισμό της κουβέντας. Προσπαθήστε να αναπαραστήσετε το διάλογο, δίνοντας ταυτόχρονα και τις απαραίτητες σκηνοθετικές οδηγίες ώστε να γίνει κατανοητό και το ύφος του κάθε παιδιού που τοποθετείται αλλά και του καθηγητή που παρεμβαίνει. Φανταστείτε μια ζωντανή συζήτηση με συμφωνίες και διαφωνίες. (250 λέξεις περίπου)</span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt;">**Η παραπάνω δοκιμή στηρίζεται θεματικά στη 2<sup>η</sup> ενότητα του σχολικού βιβλίου με τίτλο: Επικοινωνία στο σχολείο. Οι ασκήσεις αφορούν περισσότερες ενότητες πριν και μετά</span><span style="font-family: Arial;"></span></div>Σωτήρης Γκαρμπούνηςhttp://www.blogger.com/profile/11682309245237835518noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-42195688690693266312011-12-04T22:53:00.006+02:002012-04-20T18:32:17.509+03:00Συζητώντας με τους μαθητές για τον Α.Β. Μουμτζάκη (στην Α΄ Λυκείου)Το μάθημα την έκθεσης μπορεί να γίνει αφορμή για συζητήσεις που θα σχετίζονται τόσο με τη θεματολογία του μαθήματος όσο και με ζητήματα σχετικά με την ιστορία της εκπαίδευσης. Το παρακάτω "θέμα" εξυπηρετεί αυτόν το σκοπό.<br /><br /><br /><div style="TEXT-ALIGN: center" align="center"><strong>Α.Β. Μουμτζάκης, το μάθημα των αρχαίων ελληνικών στην Α΄ Γενικού Λυκείου</strong>* </div><br /><br /><div style="TEXT-ALIGN: center" align="left"><span style="color:#20124d;"></span></div><br /><div style="TEXT-ALIGN: justify"><span style="color:#20124d;">Αρχαιομάθεια δεν πρέπει να θεωρείται μόνο, ούτε κυρίως, η γνώση της γραμματικής και του συντακτικού. Η γνώση αυτή είναι υπηρετική της ερμηνείας και της μετάφρασης και δεν αποτελεί αυτοτελή επιδίωξη, όπως συνέβαινε παλαιότερα όχι μόνο στα αρχαία αλλά και στα νέα ελληνικά –σε όσες περιπτώσεις διδασκόταν η νεοελληνική γλώσσα.</span></div><span style="color:#20124d;">Τα βοηθητικά βιβλία αναφοράς (Γραμματική, Συντακτικό) είναι απαραίτητα για μια συλλειτουργική και όχι απλώς συμπληρωματική χρήση. Δηλαδή χρειάζονται για τη διδασκαλία ταυτόχρονα και παράλληλα με το βιβλίο των Αρχαίων Ελληνικών και όχι για να παραπέμπονται σ’ αυτά οι μαθητές για επαύξηση των γνώσεών τους. Είναι συνεπώς απαραίτητο κατά τη διεξαγωγή του μαθήματος να τα έχει ο μαθητής δίπλα του και να τα συμβουλεύεται συνεχώς. Όχι βέβαια για να αποστηθίσει όλους τους τύπους ή κανόνες που περιλαμβάνουν, αλλά για να κατανοεί καν να ερμηνεύει τα κείμενα.</span><br /><br /><span style="color:#20124d;">Το μάθημα πρέπει να γίνεται κατά έναν τρόπο σπουδαστηρίου: με συνεχή συνεργασία των μαθητών, με αναζητήσεις στα βοηθητικά βιβλία και στα κείμενα που ήδη διδάχτηκαν, με προσπάθεια να ανακαλύπτονται ετυμολογικές σχέσεις ή σημασιολογικές διαφορές με λέξεις της νέας ελληνικής, με προσπάθεια επίσης. να απαντούν οι μαθητές σε απλές ερωτήσεις, με φράσεις της αρχαίας ελληνικής αυτούσιες από τα κείμενα ή κατασκευασμένες με ελάχιστες αλλαγές π.χ. αριθμού ή προσώπου κτλ. Το τελευταίο, όσο και αν φαίνεται δύσκολο, δεν είναι, αν οι μαθητές κρατούν ανοιχτά τα βιβλία, έχουν ήδη μεταφράσει το κείμενο και καλούνται να απαντήσουν σε εύκολες ερωτήσεις προσαρμοσμένες στο αρχαίο κείμενο. Οι συσχετίσεις επίσης νέων λέξεων με λέξεις που ήδη γνώρισαν ή συντάξεων της αρχαίας με συντάξεις της νέας ελληνικές, και άλλον τρόπον που οι ίδιοι μαθητές ανακαλύπτουν, ποικίλλουν το μάθημα, το κάνουν δημιουργικότερο και βοηθούν στην αποτελεσματικότερη προσέγγιση των κειμένων και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους.</span><br /><br /><span style="color:#20124d;">Η διδασκαλία πρέπει να προσπαθεί να κάνει το μάθημα και αποδοτικό γνωστικά, αλλά επίσης ευχάριστο και ελκυστικό - την ίδια προσπάθεια κάνει και το βιβλίο με την επιλογή των κειμένων, τις εικόνες, τους πίνακες ή γενικότερα με την εκτύπωση του - και μάλιστα από την αρχή. Και η αρχή έχει πολύ μεγάλη σημασία. Ο μαθητής έρχεται για πρώτη φορά σε άμεση επικοινωνία – χωρίς τη μεσολάβηση κάποιου μεταφραστή – με την αρχαία γλώσσα. Έχει ακούσει όχι μόνο για την αξία της κτλ. αλλά και για τις δυσκολίες της. Γι’ αυτό η ευνοϊκή ψυχολογική του διάθεση δεν έχει μικρότερη σημασία από την όποια επιστημονική πληρότητα σε λεπτομέρειες ενός θέματος, και μάλιστα στην αρχή της απασχόλησής του με την αρχαία γλώσσα στο πρωτότυπο. Είναι γνωστό ότι συχνά πολλοί μαθητές αντιπαθούν ένα μάθημα όχι εξαιτίας του περιεχομένου και των σκοπών που επιδιώκει το μάθημα, αλλά εξαιτίας της διδακτικής του. Και αυτό ίσχυσε ίσως κατεξοχήν για το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών.</span><br /><br /><span style="color:#20124d;">Όσοι διδάσκουν το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών ας μην παραβλέπουν ότι δύσκολα απαλλάσσεται ένας δάσκαλος από τη συνήθεια μιας παραδοσιακής διδασκαλίας, είτε την εφάρμοσε ως καθηγητής είτε ως μαθητής, η οποία απέβλεπε περισσότερο στη γραμματική ή το συντακτικό και λιγότερο στα κείμενα. Πάντως σε κάθε διδασκαλία, οποιουδήποτε μαθήματος – φιλολογικού τουλάχιστο – για να πείσεις, είτε ως προς το περιεχόμενο είτε ως προς τη μέθοδο, πρέπει πρώτα εσύ ο ίδιος να έχεις πειστεί γι’ αυτό. Διαφορετικά κάπου θα προδοθείς. Θα σε προδώσουν οι λέξεις σου ή συνήθως η συμπεριφορά σου.</span><br /><br /><div style="TEXT-ALIGN: center"><em><span style="color:black;">Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι). Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν.</span></em></div><br /><br /><span style="color:#660000;">ενδεικτικές ερωτήσεις</span><br />1. Να προσπαθήσεις να αποδώσεις το περιεχόμενο κάθε παραγράφου με μία φράση 15 - 20 περίπου λέξεων.<br />2. Να απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:<br />α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;<br />β) ποια είναι η άποψη του συγγραφέα;<br />γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνετε;<br />δ) τι είδος κείμενο είναι;<br />3. Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις με βάση το κείμενο. Κάθε ερώτηση αντιστοιχεί σε μία παράγραφο.<br />α) Ποιος είναι ο ρόλος της γραμματικής και του συντακτικού στην προσπάθεια να καταλάβουμε ένα αρχαίο κείμενο;<br />β) Ποια ονομάζονται βιβλία αναφοράς; Πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται;<br />γ) Πώς ζητάει ο συγγραφέας να απαντούν οι μαθητές στις ερωτήσεις κατανόησης του αρχαίου κειμένου;<br />δ) Πόσο σημασία έχει για τον συγγραφέα η ψυχολογική στάση των μαθητών απέναντι στα μαθήματα και ειδικότερα απέναντι στο μάθημα των αρχαίων;<br />ε) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής διδασκαλίας;<br />4. Πότε νομίζετε ότι γράφτηκε το κείμενο που διαβάσατε; Τεκμηριώστε την απάντησή σας.<br />5. Μπορείτε να σκεφτείτε ποιος είναι ο ρόλος του συγγραφέα; Ποια είναι ακριβώς η δουλειά του; (σκεφτείτε από ποια οπτική γωνία βλέπει τα πράγματα)<br />6. Στο κείμενο που διαβάσατε δεν υπάρχει αναφορά στην ανάγκη να διδάσκεται η αρχαία ελληνική γλώσσα. Μπορείτε να σκεφτείτε για ποιους λόγους θα πρέπει να διδάσκεται η αρχαία ελληνική γλώσσα; Ποιοι από τους λόγους που βρίσκετε σας πείθουν να διαβάσετε περισσότερο; Θα τεκμηριώσετε την άποψή σας σ’ ένα κείμενο περίπου 250-300 λέξεων.<br /><br /><em><span style="font-size:x-small;">* Από το περιοδικό «Θέματα διδακτικής θεωρίας και πράξης», τ. 3, (πολυγραφημένη έκδοση για τους φιλολόγους των Γυμνασίων και Λυκείων του νομού Δράμας), Χειμώνας 1987-88, Γραφείο Σχολικού Συμβούλου Φιλολόγων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Δράμας</span></em>Vasilis Simeonidishttp://www.blogger.com/profile/00413807135358984733noreply@blogger.com2Δράμα 66100, Ελλάς41.15044 24.15225899999995840.846953000000006 23.93473549999996 41.453927 24.369782499999957tag:blogger.com,1999:blog-1139707973457538454.post-51574468443198382902011-11-20T20:52:00.001+02:002012-04-20T18:32:17.511+03:00Α.Β. Μουμτζάκης<div align="center">Α. Β. Μουμτζάκης (1929 – 2009)* </div><br /><div align="justify"></div><br /><div align="justify">Ο Α.Β. Μουμτζάκης ήταν φιλόλογος, πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και διδάκτωρ του ίδιου Πανεπιστημίου. Δίδαξε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. ως δάσκαλος της Νεοελληνικής Γλώσσας, και από το 1984 ως το 1995 εργάστηκε ως σχολικός σύμβουλος των φιλολόγων στο Νομό Δράμας. Καταγόταν από τη Δράμα όπου και έζησε τα περισσότερα χρόνια.<br />Ασχολήθηκε κυρίως με την αρχαία και τη νέα ελληνική γλώσσα. Εκτός από τις διάφορες εργασίες του που έχουν δημοσιευθεί σε εκπαιδευτικά και φιλολογικά περιοδικά, επτά από τα βιβλία του, που έγραψε μόνος του ή με συνεργασία, είχαν εκδοθεί από τον ΟΕΔΒ και χρησιμοποιήθηκαν ως σχολικά βιβλία γυμνασίου και λυκείου σε όλα τα σχολεία της χώρας (το πρώτο από το 1979). Τα βιβλία αυτά είναι: Αρχαία Ελληνικά για την Α΄ Λυκείου, Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής για το Λύκειο (χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα, 2011-12), Συντακτικό της Νέας Ελληνικής, Νεοελληνική Γλώσσα για την Α' τη Β' και την Γ Γυμνασίου, βιβλία για το μαθητή και τον καθηγητή. Είχε λάβει μέρος ως εισηγητής σε πολλά σεμινάρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και σε επιτροπές μελέτης και προγραμματισμού εκπαιδευτικών θεμάτων.<br />Δίδαξε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, στις Σχολές Επιμόρφωσης καθηγητών (ΠΕΚ και παλαιότερα ΣΕΛΜΕ) Καβάλας και Αλεξανδρούπολης. </div><br /><div align="right"><br /><em>* με βάση το βιογραφικό σημείωμα που περιλαμβάνεται στο βιβλίο Α. Β. Μουμτζάκης, Η γλώσσα μας και τα προβλήματά της, Ηχώ της Δράμας, 1994 </em></div>ομικρονhttp://www.blogger.com/profile/17780169988518824621noreply@blogger.com0