Δευτέρα 4 Μαΐου 2015

Συζητώντας με τους μαθητές για τον Α.Β. Μουμτζάκη (στην Γ΄ Λυκείου)

Το μάθημα την έκθεσης μπορεί να γίνει αφορμή για συζητήσεις που θα σχετίζονται τόσο με τη θεματολογία του μαθήματος όσο και με ζητήματα σχετικά με την ιστορία της εκπαίδευσης. Το παρακάτω "θέμα" εξυπηρετεί να συζητήσουμε με τους μαθητές για τον Α.Β. Μουμτζάκη.


Α.Β. Μουμτζάκης, Οι νέοι καιροί και η ανάγκη της επιμόρφωσης
απόσπασμα*

[…]
δ) Σήμερα δεν υπάρχουν εκείνες οι παλαιότερες επιλογές, έστω και αν ήταν εκούσιες. Η πολιτεία δηλαδή τότε άφηνε στα παιδιά ή στους γονείς τους να αποφασίσουν για τη συνέχιση των σπουδών στο γυμνάσιο. Το δικαίωμα αυτό της «επιλογής» είναι γνωστό ότι για πολλές περιπτώσεις της ελληνικής κοινωνίας σήμαινε στέρηση - αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα. Η νέα λοιπόν κατάσταση της υποχρεωτικής φοίτησης στο σχολείο, με την απεριόριστη αύξηση του μαθητικού πληθυσμού, δημιούργησε ένα νέο σώμα με διαφορετικές από πριν ιδιότητες.
ε) Ο καθηγητής σήμερα έχει να συνεργαστεί με μαθητές που διαφέρουν πολύ από τους παλαιότερους. Ο σημερινός μαθητής είναι πιο ελεύθερος, με λιγότερες προκαταλήψεις ή φοβίες, δισταγμούς ή αναστολές, και βέβαια, αν δεν είναι πάντοτε σωστά ενημερωμένος, τουλάχιστο έχει ακούσει ή έχει συχνά περισσότερες γνώσεις για περισσότερα πράγματα.
στ) Αλλά τα πράγματα άλλαξαν και σε γενικότερα και σε ειδικότερα θέματα διδακτικής. Έπαψε προπολλού να είναι ο δάσκαλος το κέντρο της διδασκαλίας, αφού η διδασκαλία είναι πια μια μορφή συνεργασίας, χωρίς την εξωτερική επιβολή δύναμης και χωρίς τον παλιό αυταρχισμό του δασκάλου. Αλλά ακόμη σε κάποια μαθήματα άλλαξαν οι στόχοι και οι μεθοδεύσεις. Η νεοελληνική γλώσσα, π.χ., δε διδάσκεται σαν να είναι μια γραπτή μόνο ή άγνωστη γλώσσα. Η νέα γλωσσολογία μετέφερε το νόημα κυρίως από τη λέξη στο λεκτικό σύνολο. Η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, και όχι μόνο στα μαθηματικά, εισήγαγε νέες μεθοδεύσεις στην αναζήτηση και κατάταξη της γνώσης, ώστε σε λίγα χρόνια να διαφέρουν οι γνώστες από τους μη γνώστες όσο περίπου παλαιότερα οι εγγράμματοι από τους αγράμματους κτλ.
[…]

Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι). Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν.

Α. Να συντάξεις περίληψη του κειμένου σε εξήντα (60) περίπου λέξεις.
Πριν γράψεις την περίληψη να απαντήσεις (προφορικά) στα παρακάτω ερωτήματα:
α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;
β) ποια είναι η άποψη του συγγραφέα;
γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνετε;
δ) τι είδος κείμενο είναι;

μονάδες 25
Β1. Να σχολιάσεις (δηλαδή να πεις τη γνώμη σου) τη φράση του κειμένου: «Η νέα γλωσσολογία μετέφερε το νόημα κυρίως από τη λέξη στο λεκτικό σύνολο». (40-50 λέξεις)
μονάδες _
Β2. Η τελευταία παράγραφος του κειμένου («Αλλά τα πράγματα… τους αγράμματους κτλ.») είναι ένας συλλογισμός. Να αναγνωρίσεις τον τρόπο που αναπτύσσεται και να τεκμηριώσεις την απάντησή σου.
μονάδες _
Β3. Το κείμενο συγκρίνει το παρελθόν με το παρόν της εκπαίδευσης. Να αναφέρεις μόνο τα χαρακτηριστικά του παρόντος όπως τα καταγράφει το κείμενο. (50-60 λέξεις)
μονάδες _
Β4. Να κάνετε φράσεις της νεοελληνικής στις οποίες θα χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: εκούσιες, αναστολές, επιβολή, αυταρχισμό, κατάταξη. (Προσοχή: στις φράσεις να φαίνεται η σημασία των λέξεων).
μονάδες _
Γ. Το κείμενο που διάβασες συγκρίνει χαρακτηριστικά από το παρελθόν της εκπαίδευσης με χαρακτηριστικά του παρόντος. Σε ένα κείμενο που θα δημοσιευτεί στο «ντρινννν», την εφημερίδα του 3ου Λυκείου Δράμας θα γράψεις πως φαντάζεσαι την εκπαίδευση μετά από είκοσι χρόνια σε σχέση με τα ίδια χαρακτηριστικά (φοίτηση των μαθητών, χαρακτηριστικά των μαθητών, τρόποι, μέσα και απαιτήσεις της διδασκαλίας). (400 περίπου λέξεις).
μονάδες 40