Παρέμβαση στη συζήτηση για τα αρχαία ελληνικά (Μανόλης Ανδρόνικος)

[...] Σήμερα μπήκε στη συζήτηση ένα θέμα, το θέμα των αρχαίων ελληνικών, που δεν ήταν μέσα στο πρόγραμμα. Γι’ αυτό θα ήθελα να παρέμβω.
Θυμούμαι όταν το 1964 η τότε κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου επιχειρούσε κάποια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και η Ακαδημία Αθηνών ήταν έτοιμη να εκδώσει ψήφισμα εναντίον αυτής της προσπάθειας, σηκώθηκε στην Ακαδημία ο Χρήστος Καρούζος, ένας από τους καλύτερους γνώστες της αρχαίας φιλολογίας που διέθετε αυτός ο τόπος, και το απέτρεψε λέγοντας πως ο ίδιος ήταν ευτυχής που μπορούσε να διαβάσει από το πρωτότυπο τα αρχαία ελληνικά κείμενα, αλλά πως δεν πίστευε πως θα μπορούσαμε να επιβάλουμε μια τέτοια γνώση σε όλα τα ελληνόπουλα. Δεν μπορούμε να έχουμε την αυταπάτη ότι με τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, που υπήρχε ως πριν από λίγα χρόνια στα σχολεία, διδάσκαμε τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό' και προκαλώ οποιονδήποτε άνθρωπο της ηλικίας μου, που διδάχτηκε επί οχτώ ώρες την εβδομάδα αρχαία ελληνικά, να μου πει πόσοι Έλληνες μπορούσαν να διαβάζουν και να καταλάβουν το πιο απλό αρχαίο κείμενο, έστω και τα Ευαγγέλια.
Είχα την τύχη να φοιτήσω σε μια Φιλοσοφική Σχολή που διέθετε δασκάλους εξαιρετικούς γνώστες της αρχαίας ελληνικής, αλλά και εμείς ακόμα που σπουδάσαμε τα αρχαία κείμενα στα παλιότερα χρόνια, δεν γνωρίζω αν θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε τις γνώσεις μας με αποφοίτους ξένων Πανεπιστημίων που τα μελετούσαν από μεταφράσεις. Πόσοι Έλληνες λ.χ. έχουν διαβάσει ένα από τα πιο πολύτιμα έργα της αρχαίας γραμματείας, τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη; Κι όμως το έργο αυτό θα το βρείτε σε μετάφραση στα χέρια αμέτρητων φοιτητών αγγλικών ή γερμανικών πανεπιστημίων.
Πιστεύω ότι σήμερα τα ελληνόπουλα ξέρουν γράμματα σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από όσο η δική μου γενιά. Και ως πανεπιστημιακός δάσκαλος γνωρίζω και μπορώ να σας βεβαιώσω ότι οι σημερινοί καλοί φοιτητές είναι δάσκαλοι μπροστά στους καλούς φοιτητές της γενιάς μου, δεν χωράει σύγκριση. Καλά κάνουμε και κρίνουμε και κατηγορούμε τις αδυναμίες που βλέπουμε, αλλά ας μην ξεχνούμε μερικά απλά πράγματα' οι νέοι σήμερα διαβάζουν πολύ περισσότερο από άλλοτε και όχι μονάχα οι νέοι. Και θα σας φέρω ένα μονάχα παράδειγμα: τις αλλεπάλληλες εκδόσεις της «Μαρίας Νεφέλης» του Οδυσσέα Ελύτη, ένα βιβλίο που και σε απόλυτους ακόμη αριθμούς δεν ξέρω αν θα είχε μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Αγγλία ή στη Γαλλία λ.χ.

Μανόλης Ανδρόνικος
Δημόσιος Διάλογος για τη Γλώσσα, 19 Ιανουαρίου 1985, γήπεδο Μίλωνα